زودانزالی یک اختلال جنسی در مردان است که سبب میشود فرد سریعتر از زمان مطلوب یا قبل از شروع رابطه جنسی دچار انزال شود. این وضعیت زمانی مشکلساز است که فرد یا شریک جنسیاش از مدت زمان انزال ناراضی باشند. زودانزالی میتواند هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی تأثیرگذار باشد و به کاهش اعتماد به نفس و ایجاد استرس در رابطه جنسی منجر شود. در این مقاله از مدیسیب با دلایل زودانزالی و درمان قطعی آن آشنا میشوید.
دلایل زودانزالی به عواملی اشاره دارد که باعث میشوند مردان زودتر از زمان مطلوب دچار انزال شوند. این دلایل میتوانند شامل عوامل روانی، عوامل جسمی و ژنتیک باشند که فرد را مستعد زودانزالی میکند. به طور کلی، این دلایل سبب کاهش کنترل فرد بر زمان انزال میشوند. در ادامه با دلایل این مشکل آشنا میشوید:
این دو عامل از طریق تأثیر بر سیستم عصبی و روانی سبب زودانزالی میشوند. هنگام استرس، بدن در حالت «مبارزه یا گریز» قرار میگیرد که میتواند فرایندهای فیزیولوژیکی از جمله انزال را تسریع کند. این وضعیت سبب میشود فرد نتواند زمان انزال را بهخوبی کنترل کند.
اضطراب نیز سبب کاهش تمرکز فرد بر تجربه لذت و کنترل بدن میشود. فرد ممکن است بیش از حد بر عملکرد جنسی خود یا رضایت شریک جنسی تمرکز کند و همین نگرانی باعث کاهش توانایی در کنترل انزال شود.
این تجربهها میتوانند به دلایل روانی و احساسی منجر به زودانزالی شوند. همچنین ممکن است بر عملکرد جنسی فرد تأثیر بگذارند و او را دچار استرس یا نگرانیهای روانی کنند. اضطراب عملکرد، ترس از شکست، کاهش اعتماد به نفس و افزایش حساسیت روانی سبب کاهش کنترل بر انزال و به زودانزالی منجر میشوند.
عدم تعادل هورمونی میتواند یکی از دلایل مهم زودانزالی باشد؛ زیرا هورمونها نقشی کلیدی در تنظیم عملکرد جنسی و انزال دارند. هورمونهای اصلی که در این زمینه مؤثرند شامل تستوسترون، سروتونین و هورمونهای تیروئیدی هستند.
کاهش تستوسترون، کاهش سطح سروتونین، اختلال در محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-گناد و درنتیجه عدم تعادل هورمونی میتواند به دلیل کاهش کنترل بر انزال و تغییرات فیزیولوژیکی سبب زودانزالی شود. تشخیص و درمان این عدم تعادلها از طریق مشاوره با پزشک و انجام آزمایشهای هورمونی میتواند به بهبود مشکل کمک کند.
اختلالات تیروئید بهویژه پرکاری یا کمکاری تیروئید میتواند نقش مهمی در بروز زودانزالی داشته باشد؛ زیرا هورمونهای تیروئیدی در تنظیم عملکردهای مختلف بدن، از جمله سیستم عصبی و جنسی دخیل هستند. پرکاری و کمکاری تیروئید و تأثیر بر سایر هورمونها بر سطح سایر هورمونهای جنسی مانند تستوسترون نیز مؤثرند.
مصرف برخی داروها میتواند از طریق تأثیر بر سیستم عصبی و هورمونی بدن سبب زودانزالی شود. داروها ممکن است به عنوان عارضه جانبی بر عملکرد جنسی اثر بگذارند و زمان انزال را کوتاهتر کنند. داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب (SSRIs)، داروهای فشار خون (بتابلوکرها و دیورتیکها)، داروهای هورمونی، مواد مخدر و داروهای روانگردان، همچنین داروهای تحریککننده سیستم عصبی (مانند کافئین یا برخی محرکها) در زودانزالی مؤثرند.
عوامل ژنتیکی میتوانند یکی از دلایل زودانزالی باشند و از طریق تأثیر بر ساختار و عملکرد بدن بر زمان انزال تأثیر بگذارند. ژنتیک میتواند بر سطح هورمونهای مختلف بدن مانند تستوسترون و سروتونین تأثیر بگذارد. همچنین بر ساختار سیستم عصبی و نحوه انتقال پیامهای عصبی بین مغز و سیستم تناسلی مؤثر است.
درمان قطعی زودانزالی بدون عوارض معمولاً ترکیبی از روشهای طبیعی، تمرینات فیزیکی و تکنیکهای روانشناختی است در ادامه به چند روش مؤثر و بدون عوارض برای درمان زودانزالی اشاره میکنیم:
این تمرینات سبب تقویت عضلات کف لگن، بهویژه عضلاتی که مسئول کنترل ادرار و انزال هستند، کمک میکند. این عضلات با نام عضلات پوبوکوکسیژئوس (PC) شناخته میشوند. تقویت این عضلات سبب میشود فرد بتواند هنگام نزدیکی انزال این عضلات را منقبض کند و انزال را به تأخیر بیندازد.
این تکنیک بر پایه متوقف کردن موقتی تحریک جنسی برای جلوگیری از رسیدن به انزال و سپس ادامه دادن آن پس از کاهش حس انزال بنا شده است. با تمرین تکنیک توقف-شروع فرد یاد میگیرد بهتدریج آگاهی بیشتری از زمان نزدیک شدن به انزال بیابد و قبل از رسیدن به نقطه اوج تحریک را متوقف کند.
همچنین این تکنیک سبب میشود فرد کنترل بیشتری بر انزال خود پیدا کند. حساسیت ناحیه تناسلی نیز ممکن است کاهش یابد. تکنیک توقف-شروع میتواند با همکاری شریک جنسی بهطور مؤثرتری انجام شود. در ادامه مراحل انجام تکنیک توقف- شروع بیان شدهاند:
1. هنگام نزدیک شدن به انزال، تحریک جنسی متوقف میشود.
2. چند ثانیه صبر میشود تا حس انزال کاهش یابد.
3. سپس تحریک مجدداً شروع میشود.
4. این روند چندین بار قبل از رسیدن به انزال نهایی تکرار میشود.
این روش با کاهش استرس و اضطراب، افزایش اعتماد به نفس، بررسی و رفع تجربیات منفی گذشته، بهبود ارتباط با شریک جنسی و آموزش تکنیکهای رفتاری به همراه حمایت روانی به فرد کمک میکنند تا کنترل بیشتری بر انزال داشته باشد.
این محصولات موضعی با کاهش حساسیت ناحیه تناسلی سبب تأخیر در انزال میشوند. همچنین با افزایش مدت زمان رابطه جنسی، استفاده آسان و بدون نیاز به نسخه و عوارض جانبی کم روشی مؤثر و موقتی برای درمان زودانزالی هستند. بهتر است این روشها راهکاری کوتاهمدت باشند و در صورت نیاز به درمان دائمی با پزشک یا درمانگر جنسی مشورت شود.
بسیاری از مردانی که زودانزالی دارند، به دلیل ترس از نارضایتی شریک جنسی یا ترس از شکست دچار اضطراب میشوند؛ از اینرو صحبت آزادانه با شریک جنسی درباره احساسات، نگرانیها و انتظارات میتواند به کاهش این فشار روانی کمک کند.
همچنین داشتن ارتباطی صریح و صادقانه با شریک جنسی میتواند به افزایش اعتماد به نفس کمک کند. از سوی دیگر وقتی شریکها بهجای تمرکز صرف بر انزال یا عملکرد، بر لذت و ارتباط احساسی تمرکز کنند، استرس و نگرانی کاهش مییابد و این تغییر در تمرکز میتواند به کاهش زودانزالی کمک کند.
از منظر طب ایرانی علل مخلتف جسمی و روانی می توانند عامل زودانزالی باشد که تشخیص و درمان تخصصی آن باید با نظر پزشک متخصص انجام پذیرد.با این حال توصیه های عمومی نیز برای بهبود شرایط وجود دارد که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
-پرهیز از غذاهای تند و تیز مانند فلفل،سیر و پیاز خام،ترب،کلم،زنجبیل و سوسیس و کالباس
-در صورت احساس ضعف و خستگی در فرد استفاده از سوپ جوجه،کباب راسته،سوپ ماهیچه،زرده تخم مرغ نیم برشت و شیره انگور و زیتون.
-مدیریت فعالیت بدن به شکل حداقل نیم ساعت پیاده روی روزانه
-استفاده از بوهای خوش مانند پاشیدن گلاب در منزل
-کاهش غذای مصرفی در افراد با اضافه وزن
-پرهیز از تحریک چشمی جنسی در فضای مجازی و محیط اجتماعی
این روشها شامل تمرینات کگل، تکنیکهایی مانند توقف-شروع، مشاوره روانشناختی و استفاده از کرمها یا ژلهای موضعی هستند.
استرس و اضطراب سبب افزایش تحریکپذیری سیستم عصبی و کاهش تمرکز میشود که در نتیجه فرد نمیتواند زمان انزال را کنترل کند. همچنین اضطراب عملکرد و ترس از شکست میتواند زودانزالی را تسریع کند. برای کاهش این مشکل، میتوان از روشهای آرامسازی تمرینات تنفسی و مشاوره روانشناختی استفاده کرد.
نقش هورمونهای تیروئیدی در بروز زودانزالی چیست و چگونه این مشکل قابل درمان است؟
هورمونهای تیروئیدی در تنظیم سیستم عصبی و جنسی نقش دارند. اختلالات تیروئید، بهویژه پرکاری یا کمکاری تیروئید، میتوانند باعث افزایش یا کاهش کنترل بر انزال شوند. درمان این اختلالات از طریق آزمایشهای هورمونی و مشاوره با پزشک، با تنظیم سطح هورمونهای تیروئیدی میتواند به بهبود زودانزالی کمک کند.