شوره سر، یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن دست ‌و پنجه نرم می‌کنند. این دانه‌های ریز و سفید که بر روی لباس‌ها و شانه‌ها می‌ریزند، نه‌تنها آزاردهنده بلکه ممکن است تأثیر منفی بر اعتماد به‌نفس فرد بگذارند. اما واقعیت این است که شوره سر به دلایل مختلفی مانند تغییرات هورمونی، تغذیه نامناسب، استرس، و حتی نوع شامپو می‌تواند ایجاد شود. در این مقاله از مدیسیب، به بررسی علت‌ها، انواع و راه‌های درمان شوره سر می‌پردازیم تا با شناخت کامل این مشکل، بتوانید برای همیشه از آن خداحافظی کنید.

شوره سر چیست؟

شوره سر یک بیماری رایج است که باعث پوسته پوسته شدن پوست سر می‌شود. شوره‌های خفیف را می توان با یک شامپوی ملایم روزانه درمان کرد. اگر این کار موثر نبود، استفاده از روش‌های دیگر به آن کمک می‌کند.

دلایل شوره سر

عوامل زیادی در ایجاد شوره سر نقش داشته باشند، بنابراین تعیین علت دقیق خارش و پوسته پوسته شدن پوست سر شما کمی دشوار است. در این بخش چند مورد از مهم‌ترین دلایل ایجاد شوره سر را بررسی می‌کنیم.

• ترشحات بیش از حد غدد چربی
• مخمری به نام مالاسزیا که پوست سر را تحریک می‌کند و باعث رشد بیش از حد سلول‌های پوست می‌شود
• عدم استفاده از شامپو
• استفاده بیش از حد از شامپو و خشکی پوست
• برس زدن بیش از حد یا با شدت موها، که باعث ایجاد اصطکاک با پوست حساس پوست سر شود
• نور شدید خورشید
• فشار بیش از حد از کلاه به پوست سر
• رژیم غذایی که فاقد برخی مواد مغذی باشد
• قرار گرفتن در معرض گرد و غبار یا خاک

انواع شوره سر

در این بخش انواع شوره سر و دلایل آن را معرفی می‌کنیم.

1. شوره خشک

این نوع شوره سر رایج‌ترین نوع شوره است و به صورت پوسته‌های ریز سفید رنگ ظاهر می‌شود که به راحتی از پوست سر جدا می‌شوند و روی لباس می‌ریزند. شوره خشک معمولاً در نتیجه خشکی پوست سر و استفاده از شامپوهای نامناسب ایجاد می‌شود. خشکی بیش از حد پوست سر، استفاده از شامپوهای حاوی سولفات و هوای سرد و خشک از اصلی‌ترین دلایل ایجاد این نوع شوره است.

2. شوره چرب

این نوع شوره ناشی از تولید بیش از حد چربی (سبوم) در پوست سر است. پوسته‌ها زرد رنگ و چرب هستند و به دلیل چسبندگی، به پوست سر یا موها می‌چسبند. این نوع شوره باعث ریزش مو، خارش و التهاب در پوست سر می‌شود. ترشح بیش از حد سبوم، شستن نامنظم موها و استفاده از محصولات سنگین مو مثل ژل‌ها یا روغن‌ها منجر به ایجاد انواع شوره سر چرب می‌شود.

3. شوره ناشی از قارچ (مالاسزیا)

این نوع شوره سر به دلیل رشد بیش از حد قارچی به نام مالاسزیا بر روی پوست ایجاد می‌شود. این قارچ به طور طبیعی در پوست سر وجود دارد اما در برخی شرایط، رشد آن افزایش می‌یابد و منجر به ایجاد شوره می‌شود. این شوره معمولاً به صورت پوسته‌های زرد یا سفید و همراه با التهاب و خارش است. برای درمان شوره سر ناشی از قارچ‌ها باید مصرف غذاهای چرب و شیرین را کنترل کرد.

4. شوره ناشی از شرایط آب و هوایی

شرایط آب و هوایی مانند سرمای شدید، خشکی هوا یا رطوبت بالا نیز می‌تواند باعث تشدید شوره سر شود. در زمستان، شوره خشک و در تابستان، شوره چرب بیشتر دیده می‌شود. تغییرات دما و شرایط آب و هوا به درمان این نوع شوره کمک می‌کند.

درمان شوره سر

خارش و پوسته پوسته شدن شوره سر تقریباً همیشه قابل کنترل است. برای شوره سر خفیف، ابتدا یک شامپوی ملایم را امتحان کنید تا چربی و تجمع سلول های پوست کاهش یابد. اگر این روش کمکی نکرد، یک شامپوی دارویی برای شوره سر را امتحان کنید. برخی از افراد می توانند دو تا سه بار در هفته استفاده از شامپوهای دارویی را استفاده کنند. افرادی که موهای خشکی دارند بهتر است مصرف شامپو را محدود کنند و در کنارش از مکمل‌های نرم کننده استفاده کنند.

محصولات مو و پوست سر، چه دارویی و چه غیر دارویی، به صورت محلول، فوم، ژل، اسپری، پماد و روغن در دسترس هستند. ممکن است لازم باشد بیش از یک محصول را امتحان کنید تا روتینی را پیدا کنید که برای شما مناسب است و احتمالاً به درمان مکرر یا طولانی مدت نیاز خواهید داشت. اگر از استفاده از هر محصولی دچار خارش یا سوزش شدید، مصرف آن را متوقف کنید. اگر دچار یک واکنش آلرژیک - مانند بثورات پوستی، کهیر یا مشکل در تنفس شدید - فوراً به پزشک مراجعه کنید. شامپوهای شوره سر بر اساس دارویی که دارند طبقه بندی می شوند. برخی از آنها در فرمولاسیون های قوی تر با نسخه در دسترس هستند. این شامپوها عبارت هستند از:

• شامپوهای روی پیریتیون: این شامپو حاوی عامل ضد باکتری و ضد قارچ روی پیریتیون هستند. با استفاده کردن از این شامپو، قارچ و باکتری موجود در پوست سر از بین رفته و شوره نیز از بین می‌رود.
• شامپوهای بر پایه قیر: قطران زغال سنگ، پوسته پوسته شدن سلول های پوست روی پوست سر را کاهش می‌دهد. اگر موهای روشنی دارید، با احتیاط از این شامپو استفاده کنید، زیرا احتمال تیره شدن موها وجود دارد.
• شامپوهای حاوی اسید سالیسیلیک: این ماده به لایه برداری ملایم پوست سر کمک کرده و از تجمع سلول‌های مرده جلوگیری می‌کند.
•  شامپوهای سلنیوم سولفید: این شامپو نیز حاوی یک عامل ضد قارچ است. از این محصول طبق دستور پزشک استفاده کرده و بعد از شامپو به خوبی آبکشی کنید، زیرا می‌تواند رنگ مو و پوست سر را تغییر دهد.
• شامپوهای کتوکونازول: این شامپو نیز با مکانیسمی که دارد، قارچ‌های ایجاد کننده شوره سر را کنترل می‌کند و به تدریج پس از استفاده، شوره را کاهش می‌دهد.
• شامپوهای فلوسینولون: این محصولات حاوی یک کورتیکواستروئید است که به کنترل خارش، پوسته پوسته شدن و تحریک پوست کمک می‌کند.

چند نکته!

ممکن است یک شامپو پس از مدتی استفاده، خاصیت ضد شوره بودن را از دست بدهد. به همین خاطر باید شامپوی جدیدی را جایگزین کنید.

اگر چندین هفته به طور مرتب از شامپوهای دارویی استفاده کرده‌اید و همچنان شوره دارید، با پزشک یا متخصص پوست خود صحبت کنید. ممکن است به یک شامپوی قوی یا لوسیون استروئیدی نیاز داشته باشید.

شوره سر در طب ایرانی

شوره سر یا حزاز مانند دیگر مشکلات پوستی حاصل عدم تعادل در بدن و عدم توانایی آن در دفع مواد نامطلوب است.لذا اولین اقدام دفع و پاکسازی مواد زائد به صورت عمومی و سپس استفاده از داروهای موضعی جهت کمک به درمان است.مهم ترین اقدام در پاکسازی فرد مبتلا رفع یبوست و لینت مزاج اوست.با این حال این پاکسازی بسته به فرد متفاوت بوده و نیاز به مشورت با پزشک متخصص طب سنتی دارد. در ادامه به راهکارهای موضعی که می‌توان در درمان موارد خفیف از آن‌ها بهره برد اشاره می‌کنیم.

• روغن‌هایی مانند روغن گل سرخ، روغن گل بنفشه، لعاب گل ختمی، لعاب اسفرزه یا آب چغندر پخته برای شوره مفید است. دو ساعت قبل از حمام  آن‌ها را بر روی سر مالیده و در صورتی که برایتان مفید بود هر بار قبل از حمام این کار را تکرار کنید.
• گل ختمی و دانه اسفرزه: هنگامی که روی این گیاهان آب گرم بریزید، بعد از مدتی مایع غلیظی به دست می‌آید که باید با پارچه‌ای این لعاب را از گل یا دانه جدا کرده و لعاب را بر روی سرتان بمالید.
• گل ختمی و سرکه: یک ظرف شیشه‌ای را پر از گل ختمی کنید و روی آن سرکه انگور ریخته شود تا سرکه روی گل ختمی را بگیرد. یک هفته این ظرف، روزها در آفتاب باشد و شب‌ها در خانه و در جای گرم قرار داده شود.بعد از یک هفته ترکیب آماده است. شب‌ها دست را به این ترکیب آغشته و روی سر و پوست سر ماساژ داده و صبح سر خود را بشویید.
• گیاه سدر: اگر خارش و التهاب پوست سر زیاد است می‌توانید برای مدتی از شستشوی سر با سدر بهره بگیرید. برای این کار هفته ای دو سه بار، در حمام، کمی سدر را با آب گرم مخلوط کرده روی پوست سر خود ماساژ داده بعد از 10 دقیقه بشویید.

نتیجه‌گیری

شوره سر شاید مشکل آزاردهنده‌ای به نظر برسد، اما با آگاهی از علت‌ها و روش‌های درمان آن، می‌توان به راحتی این چالش را پشت سر گذاشت. از تنظیم نوع شامپو گرفته تا استفاده از درمان‌های طبیعی و خانگی، راه‌های متعددی برای مقابله با شوره سر وجود دارد. پس اگر شما یا اطرافیانتان از این مشکل رنج می‌برید، با مطالعه و به کار بستن نکاتی که در این مقاله به آن‌ها اشاره شد، می‌توانید به سلامت و زیبایی موهای خود بازگردید.

سوالات متداول

1. انواع شوره سر شامل چه مواردی است؟

شوره سر می‌تواند چرب، خشک، قارچی یا ناشی از تغییرات هوا باشد.

2. راه درمان شوره سر چیست؟

برای درمان شوره می‌توان از شامپوهای دارویی یا درمان خانگی استفاده کرد.

3. راه درمان شوره سر با طب سنتی و خانگی چیست؟

ابتدا اقدام به رفع مشکل داخلی خود کرده و سپس از درمان های موضعی مانند ختمی و سدر استفاده کنید.