کیست سینه یکی از شایع‌ترین عارضه‌های خوش‌خیم در میان زنان است که در بیشتر موارد خطری جدی برای سلامت ندارد. بر اساس آمارهای موجود، حدود ۳۰٪ تا ۵۰٪ از زنان در سنین 30 تا 50 سالگی، با کیست‌های سینه مواجه می‌شوند. کیست پستان در برخی موارد و به ندرت نشانه‌هایی از سرطان سینه است، با این حال اکثر خانم‌ها نگران این توده‌ها هستند. تشخیص و درمان کیست سینه، به خصوص با روش‌های غیرتهاجمی و دقیق امروزی مانند سونوگرافی می‌تواند از نگرانی‌های بیماران بکاهد و به پیشگیری از مشکلات احتمالی کمک کند. در این مقاله از مدیسیب به بررسی انواع کیست‌های سینه، علائم، دلایل و روش‌های تشخیص و درمان آن‌ها می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

کیسه سینه چیست؟

کیست سینه یک کیسه پر از مایع است که در بافت سینه ایجاد می‌شود. یک سینه می‌تواند دارای یک یا چند کیست باشد. آن‌ها اغلب به صورت توده‌های گرد یا بیضی شکل با مشخص می‌شوند. کیست سینه معمولا شبیه یک انگور نرم یا یک بادکنک پر از آب است، اما گاهی اوقات کیست سینه سفت می‌شود و بافتی متفاوت از پستان دارد. خوشبختانه اغلب کیست‌های سینه خوش خیم هستند و منجر به سرطان نمی‌شوند. در واقع از هر 10 کیست، 8 مورد آن  غیر سرطانی است.

اما چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به کسیت سینه هستند؟ به طور کلی خانم‌ها بیشتر از آقایان به کیست پستان مبتلا می‌شوند. پس از آن افراد مسن و بالای 55 سال بیش از دیگران با کیست سینه درگیر می‌شوند. ژنتیک نیز نقش اساسی در ابتلا به کیست پستان دارد. اگر سابقه خانوادگی در داشتن کیست و توده دارید، احتمالا شما هم با این توده‌ها مواجه می‌شوید. عدم بارداری، زایمان و شیر ندادن به نوزاد تا سن 30 سالگی نیز احتمالا ایجاد کیست پستان را افزایش می‌دهد. همچنین کسانی که باید از داورهای هورمونی مانند قرص‌های ضد بارداری استفاده کنند، بیش از دیگران با کیست سینه مواجه می‌شوند.

انواع کیست سینه

انواع کیست‌های سینه معمولاً به دو دسته اصلی کیست ساده و کیست پیچیده تقسیم می‌شوند، اما زیرمجموعه‌های دیگری نیز وجود دارد که در ادامه به طور کامل توضیح داده می‌شوند:

1. کیست ساده (Simple Cyst)

کیست‌های ساده معمولاً کوچک هستند و درون آن‌ها مایعی شفاف وجود دارد. آن‌ها دیواره‌ای نازک و صاف دارند و با سونوگرافی به راحتی تشخیص داده می‌شوند. کیست‌های ساده اغلب خوش‌خیم هستند و خطر سرطانی شدن ندارند. ممکن است اندازه آن‌ها در طول چرخه قاعدگی تغییر کند، به طوری که قبل از قاعدگی بزرگ‌تر و حساس‌تر شوند و پس از آن کوچک‌تر شوند. معمولا این کیست‌ها علائم خاصی ندارند و تا زمانی که باعث درد نشود، نیازی به درمان ندارد.

2. کیست پیچیده (Complex Cyst)

کیست پیچیده دارای دیواره‌های ضخیم‌تر و مایعات غلیظ یا مواد جامد درون آن وجود دارد. متاسفانه امکان سرطانی بودن این نوع کیست از مدل ساده بیشتر است و باید به طور منظم وضعیت رشد و پیشرفت آن را بررسی کرد. برای بررسی وضعیت این کیست از سونوگرافی و ماموگرافی استفاده می‌شود. البته در برخی شرایط برای تشخیص دقیق و شروع روند درمان از بیوپسی یا نمونه برداری هم استفاده می‌شود تا ماهیت توده مشخص شود.

3. میکروکیست‌ها (Microcysts)

میکروکیست‌ها کیست‌های بسیار کوچکی هستند که تنها با استفاده از سونوگرافی یا ماموگرافی قابل تشخیص هستند و معمولاً هنگام لمس کردن حس نمی‌شوند. این کیست‌ها اندازه‌ای کمتر از یک سانتی‌متر دارند و معمولاً مایعات کمی دارند. میکروکیست‌ها علائمی ایجاد نمی‌کنند و معمولا به درمان هم احتیاجی ندارند و اگر سونوگرافی یا ماموگرافی انجام نشود، قابل تشخیص نیست.

4. ماکروکیست‌ها (Macrocysts)

ماکروکیست‌ها کیست‌هایی بزرگتر از یک سانتی‌متر هستند و اغلب می‌توان آن‌ها را از طریق لمس کردن حس کرد. اگر این نوع کیست بزرگ شود، بر بافت‌های اطراف فشار می‌آورد و باعث درد و ناراحتی، حساسیت به لمس و احساس فشار در سینه می‌شود. ماکروکیست‌ها با تغییرات هورمونی تغییر می‌کنند و قبل از دوره قاعدگی، درد زیادی ایجاد می‌کند. اگر این نوع کیست سینه بزرگ و دردناک باشد، پزشک مایع آن را تخلیه می‌کند تا علائم کاهش یابد.

علائم کیست سینه

تا اینجا با چیستی کیست سینه و انواع آن آشنا شدید، اما وجود این توده چه تغیراتی را در بدن ایجاد می‌کند و چه با چه علائمی همراه است؟

• وجود توده یا برجستگی در سینه: مهم‌ترین علامت کیست سینه، وجود توده یا برجستگی است که معمولاً نرم یا نسبتا سفت بوده و قابلیت حرکت دارد. این توده‌ها ممکن است در هنگام لمس کردن سینه یا در حین معاینه سینه توسط پزشک حس شوند. این توده معمولاً گرد یا بیضی‌شکل است و به راحتی قابل حرکت است. در کیست‌های کوچک (میکروکیست‌ها) ممکن است توده حس نشود.
•  درد یا حساسیت در سینه: کیست‌های سینه ممکن است باعث درد یا حساسیت هنگام لمس شوند، به ویژه اگر کیست بزرگ باشد یا در نزدیکی چرخه قاعدگی ایجاد شود. این درد معمولاً یک هفته تا چند روز قبل از شروع قاعدگی بیشتر می‌شود. ممکن است درد کیست سینه شدید یا خفیف باشد و در هر دو یا یکی از سینه‌ها احساس شود.
•  تغییر اندازه توده در طول چرخه قاعدگی: معمولا کیست‌های سینه در طول چرخه قاعدگی تغییر اندازه می‌دهند. این توده‌ها قبل از قاعدگی بزرگ‌تر شده و با کاهش سطح هورمون‌ها بعد از قاعدگی کوچک‌تر می‌شوند.
•  ترشح از نوک پستان: در برخی موارد، کیست پستان باعث ترشح مایعات از نوک سینه می‌شوند. این ترشحات بی‌رنگ، زرد و سبز است. اگر ترشحات خونی باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد، زیرا این نوع ترشح می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری مانند تومور یا سرطان سینه باشد.
• تغییرات در بافت سینه: یکی دیگر از علائم کیست سینه، تغییرات در بافت و پوست سینه است. با تغییرات فیبروکیستیک، بافت سینه یا نوک سینه حالت متورم، ناصاف پیدا کرده یا ضخیم‌تر می‌شود. این تغییرات معمولاً با درد یا حساسیت همراه است و گاهی در هر دو سینه دیده شود. معمولا این تغییرات قبل از قاعدگی تشدید می‌شوند و پس از پایان قاعدگی کاهش می‌یابند.
• تورم و فشار در سینه: اگر کیست سینه بزرگ باشد، تورم یا فشار در سینه احساس می‌کنید که هنگام حرکت یا خوابیدن شما را اذیت می‌کند.

دلایل ایجاد کیست پستان چیست؟

دلایل ایجاد کیست سینه هنوز به طور کامل شناخته نشده‌اند، اما تحقیقات نشان می‌دهد که چندین عامل می‌توانند در تشکیل کیست‌های سینه دخیل باشند. برخی از این عوامل مرتبط با نوسانات هورمونی و ساختار طبیعی بافت سینه هستند. در زیر دلایل اصلی ایجاد کیست سینه توضیح داده شده است:

تغییرات هورمونی

هورمون‌های زنانه به‌ویژه استروژن نقش اصلی در ایجاد کیست‌های سینه دارند. در دوران چرخه قاعدگی، میزان استروژن و سایر هورمون‌ها تغییر می‌کند، که باعث تورم و تجمع مایعات در بافت‌های سینه می‌شود. نوسانات هورمونی به‌خصوص قبل از قاعدگی باعث تجمع مایع در کیست‌ها و بزرگ شدن آن‌ها می‌شوند. معمولا تعداد و سایز کیست‌ها بعد از یائسگی کاهش می‌یابد.

بافت فیبروکیستیک سینه

برخی از زنان دارای بافت‌های فیبروکیستیک در سینه‌های خود هستند که می‌تواند باعث تجمع مایعات و تشکیل کیست شوند. این بافت‌ها شامل توده‌های فیبری و کیست‌های کوچک پر از مایع هستند که ممکن است در طول زمان تغییر اندازه دهند و باعث ایجاد حساسیت یا درد در ناحیه سینه شوند.

سن

خانم‌ها در سنین بین 35 تا 50 سالگی بیشتر مستعد ایجاد کیست‌های سینه هستند. این کیست‌ها معمولاً در سال‌های نزدیک به یائسگی و به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد می‌شوند. معمولا بعد از یائسگی، خطر تشکیل کیست کاهش می‌یابد مگر اینکه فرد در حال استفاده از داروهای هورمونی باشد.

مصرف داروهای هورمونی

خانم‌هایی که از هورمون‌های جایگزین (مثل استروژن) برای مدیریت علائم یائسگی استفاده می‌کنند، ممکن است بیشتر در معرض خطر ایجاد کیست‌های سینه باشند. مصرف این هورمون‌ها می‌تواند باعث حفظ فعالیت هورمونی در سینه‌ها شده و در نتیجه کیست‌ها ممکن است بزرگ‌تر شوند یا در تعداد بیشتری ظاهر شوند.

ژنتیک

برخی از زنان به دلیل ویژگی‌های ژنتیکی و وراثتی ممکن است بیشتر مستعد تشکیل کیست‌های سینه باشند. اگر سابقه کیست سینه یا تغییرات فیبروکیستیک در خانواده وجود داشته باشد، احتمال ایجاد این مشکل در افراد دیگر خانواده نیز بیشتر است. اگر در اطرافیان خود فردی مبتلا به کیست یا سرطان سینه است، معاینات دوره‌ای را در برنامه خود قرار دهید.

حاملگی و شیردهی

در دوران حاملگی و شیردهی، سینه‌ها تغییرات زیادی در اندازه و فعالیت دارند که ممکن است منجر به ایجاد کیست و گره‌های شیری شود. این کیست‌ها معمولاً موقتی هستند و پس از پایان شیردهی یا تنظیم هورمون‌ها از بین می‌روند.

چگونه کیست پستان را تشخیص دهیم؟

تشخیص کیست سینه شامل معاینه، تصویر برداری و نمونه برداری برای یافتن علت توده است. در طول معاینه فیزیکی، پزشک متخصص سینه‌ها، دیواره قفسه سینه، زیر بغل و گردن شما را بررسی می‌کند. زمانی که به صورت عمودی نشسته‌اید و دوباره زمانی که به پشت دراز کشیده اید معاینه می‌شوید. احتمالاً برای بررسی تغییرات در سینه‌ها به یک یا چند آزمایش تصویربرداری نیاز خواهید داشت. این موارد عبارت هستند از:

• ماموگرافی: در این روش با اشعه ایکس از سینه های شما عکس گرفته می‌شود. در طول ماموگرافی، سینه‌های شما بین دو سطح سفت فشرده می‌شوند. سپس اشعه ایکس تصاویر سیاه و سفید می‌گیرد. اگر مورد مشکوکی وجود دارد، بهتر است قبل از انجام ماموگرافی به مسئول آن اطلاع دهید تا تصویربرداری را با دقت بالاتری انجام دهد و تمامی سطوح سینه را بررسی کند.
• سونوگرافی : در این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصویر از داخل سینه شما استفاده می‌شود. با استفاده از سونوگرافی محل قرارگیری ، ساختار و محتویات، ابعاد و دیگر مشخصات کیست به طور دقیق مشخص می‌شود. در حالی که سونوگرافی می‌تواند به تشخیص کیست‌ها و توده‌های جامد کمک کند، نمی‌تواند با قطعیت تعیین کند که آیا توده جامد خوش‌خیم یا بدخیم است. توصیه می‌شود برای تشخیص دقیق‌تر نیاز به انجام بیوپسی و نمونه برداری باشد.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این نوع تصویر برداری نسبت به ماموگرافی و سونوگرافی کاربرد کمتری دارد و روش معمولی نیست. MRI از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای دیدن بافت داخل سینه‌ها استفاده می‌کند. در طول MRI، شما در یک دستگاه لوله‌ای شکل بزرگ دراز می‌کشید که بدن شما را اسکن می‌کند و تصویر می‌سازد. اگر سینه‌های شما بسیار متراکم باشند، پزشک متخصص انجام MRI را پیشنهاد می‌کند.

اگر آزمایش های تصویربرداری به تشخیص توده کمک نکند، پزشک شما نمونه برداری یا بیوپسی را پیشنهاد می‌دهد. انواع مختلفی از بیوپسی وجود دارد که متخصص با توجه به شرایط شما، بهترین روش را معرفی می‌کند. بیوپسی سینه شامل موارد زیر است:

•  آسپیراسیون: آسپیراسیون ساده‌ترین نوع نمونه برداری است. در این روش با سوزنی ظریف مقدار کمی از بافت یا مایع سینه با یک سوزن نازک برداشته می‌شود. سپس با آزمایش کردن آن مایع یا بافت، متوجه پیچیدگی کیست و نوع آن می‌شوند.
• بیوپسی با سوزن مرکزی: در این روش نیز مانند آسپیراسیون از یک سوزن برای نمونه برداری استفاده می‌شود، اما قطر سوزن استفاده شده بیشتر است. از مزایای این روش می‌توان به نمونه‌برداری حجم بیشتر اشاره کرد که تشخیص و درمان را ساده‌تر می‌کند.
• بیوپسی استریوتاکتیک: از این نوع بیوپسی زمانی استفاده می‌شود که توده یا کیست سینه با لمس قابل احساس نیست، اما در ماموگرافی یا سونوگرافی مشاهده شده است. حین انجام نمونه برداری از تصاویر سه‌بعدی مانند سونوگرافی یا ماموگرافی برای هدایت دقیق سوزن به محل توده استفاده می‌شود. پس از مشخص شدن محل دقیق کیست، نمونه برداری با استفاده از سوزن‌های مخصوص این کار انجام می‌شود و برای آزمایش‌های بعدی به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
• بیوپسی جراحی: اگر محل دقیق کیست مشخص نباشد یا بیمار مشکوک به سرطان باشد، پزشک با استفاده از این روش، کل توده یا کیست موجود را از بین می‌برد. معمولا این روش تحت بیهوشی انجام می‌شود و توده خارج شده را برای انجام آزمایش‌های بیشتر به آزمایشگاه می‌فرستند.

درمان کیست سینه

درمان کیست سینه چگونه انجام می‌شود؟ آیا کیست پستان خود به خود از بین می‌رود؟ گاهی اوقات، کیست‌ها خود به خود ناپدید می‌شوند. کیست‌ دوران قاعدگی از این دسته است که برخی از جوانان به آن مبتلا هستند. این توده‌ها در پایان چرخه پریودی از بین می‌روند. با این حال، همیشه در مرود کیست‌های موجود با پزشک متخصص در ارتباط باشید و روند درمان خود را پیگیری کنید. با این حال در برخی شرایط کیست‌ها خدو به خود از بین نمی‌روند و باید درمان کامل و ریشه‌ای انجام شود. نوع درمان کیست به علت پدید آمدن آن بستگی دارد. با توجه به دلیل ایجاد توده، روش‌های زیر برای درمان وجود دارد.

• مصرف آنتی بیوتیک برای درمان عفونت سینه
• تخلیه مایع برای کیست سینه (اگر بزرگ یا دردناک باشد)
• بیوپسی برای مشخص کردن بیشتر توده (در صورت مشکوک بودن به سرطان، دردناک یا بزرگتر شدن).
• درمان سرطان اگر توده سرطان پستان با بیوپسی اثبات شده باشد. درمان‌های سرطان شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی است.

درمان طبیعی کیست سینه

در این بخش روش‌های طبیعی برای درمان کیست سینه را معرفی می‌کنیم.

• روغن پامچال: برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف مکمل روغن پامچال باعث کاهش درد و حساسیت سینه‌ها می‌شود، زیرا این روغن حاوی اسید گاما لینولنیک است که به تعادل هورمون‌ها کمک می‌کند.
• روغن کرچک: روغن کرچک به دلیل خواص ضدالتهابی‌اش معروف است. ماساژ دادن ملایم روغن کرچک روی ناحیه سینه منجر به کاهش درد و التهاب می‌شود.
• روغن دانه کتان:دانه کتان غنی از اسیدهای چرب امگا-3 و فیتواستروژن‌ها است که باعث افزایش تعادل هورمون‌ها و کاهش التهاب کمک کند. مصرف روزانه دانه کتان یا روغن آن می‌تواند علائم کیست‌های سینه را کاهش دهد.
• عصاره برگ گزنه: برگ گزنه خاصیت ضدالتهابی و ادرارآور دارد که منجر به کاهش تورم و احتباس مایعات در سینه‌ها می‌شود. مصرف دم‌نوش گزنه می‌تواند به کاهش درد و ناراحتی مرتبط با کیست‌های سینه کمک کند.

پیشگیری از کیست سینه

حال با وجود مشکلاتی که کیست پستان ایجاد می‌کند، چگونه می‌توان از بروز آن پیشگیری کرد؟ در واقع هیچ راه قطعی برای جلوگیری از کیست سینه وجود ندارد. اما برخی کارها احتمال بروز کیست سینه را کاهش می‌دهد که عبارت هستند از:

• کاهش مصرف الکل و دخانیات: به طور کلی توصیه می‌شود برای افزایش سلامت بدن و جلوگیری از ابتلا به کیست‌های سینه، مصرف الکل و دخانیات مانند سیگار را قطع یا به شدت محدود کنید. 
• رژیم غذایی سالم: بشقاب غذای خود را با پروتئین‌های بدون چربی، غلات کامل، میوه و سبزیجات پر کنید. کمتر از غذاهای شیرین، شور و فرآوری شده استفاده کنید. هرچه میزان غذاهای فست‌فود و کنسروی را کاهش دهید، بدن شما سالم‌تر می‌ماند و احتمال بروز کیست کمتر می‌شود. (مقاله مرتبط: تقویت سیستم ایمنی)
•  ورزش: انجمن سرطان آمریکا توصیه می‌کند که بزرگسالان در طول هفته بین150  تا 300 دقیقه ورزش سبک داشته باشند. اگر تا به امروز اهل ورزش نبودید، از فعالیت‌های سبک مانند پیاده‌روی شروع کنید. تحرک خود را افزایش دهید و از یک‌جا نشینی دوری کنید.

کیست سینه در مردان

مردان نیز ممکن است به دلایل مشابه زنان دچار توده های سینه شوند. در برخی موارد،ممکن است کیست نشان دهنده سرطان سینه مردانه باشد. با این حال، احتمال سرطانی شدن کیست سینه در مردان کمتر است. خطر ابتلا هر مردی به سرطان سینه در طول زندگی خود حدود 1 در 833 است. دلایلی که منجر به کیست پستان در مردان می‌شود عبارت هستند از:

• ژنیکوماستی، زمانی که بافت سینه به دلیل شرایط سلامتی یا مصرف دارو بزرگ می‌شود
• کیست یا توده پر از مایع
• لیپوم یا توده چربی
• آبسه پستان ساب آرئولار، یک بیماری عفونی نادر
• آدنوم، یک تومور خوش خیم
• نکروز چربی پستان

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

چه زمانی برای تشخیص یا درمان کیست سینه باید به پزشک مراجعه کنید؟

• اگر توده جدید، سفت و در جای خود ثابت است.
• اگر کیست بعد از 4 تا 6 هفته از بین نرفت یا بزرگتر شد.
• احساس کردن تغییراتی مانند تغییر رنگ پوست، پوسته پوسته شدن، فرورفتگی یا چروکیدگی بر روی پوست سینه
• خروج مایع رنگی یا خون‌آلود از نوک سینه
• چرخش نوک سینه به داخل
• احساس وجود یک توده در زیر بغل

 

نتیجه‌گیری

هرچند که در بسیاری از موارد کیست سینه یک مشکل خوش‌خیم است، اما به دلیل شباهت علائم آن با برخی از بیماری‌های جدی‌تر، نیازمند توجه دقیق و مراقبت‌های پزشکی است. آگاهی از نشانه‌ها و مشاوره با پزشک می‌تواند نگرانی‌ها را کاهش داده و منجر به تشخیص سریع‌تر و درمان مؤثرتر شود. به کمک تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای مانند سونوگرافی و بیوپسی، زنان می‌توانند با اطمینان بیشتری به بررسی‌های لازم پرداخته و از سلامت خود مراقبت کنند. همچنین، آگاهی بیشتر جامعه در مورد این مشکل می‌تواند به کاهش ترس‌های بی‌مورد و افزایش امید به درمان‌های موفق منجر شود.

 

سوالات متداول

1. کیست سینه چیست؟

کیست سینه یک کیسه پر از مایع است که در بافت سینه ایجاد می‌شود. آن‌ها اغلب به صورت توده‌های گرد یا بیضی شکل با مشخص می‌شوند.

2. دلیل ایجاد کیست پستان چیست؟

تغییرات هورمونی، سن، ژنتیک، مصرف داروهای هورمونی و... از دلایل ایجاد کیست در سینه است.

3. چگونه کیست‌های سینه را تشخیص دهیم؟

برای تشخیص کیست سینه می‌توان از سونوگرافی، ماموگرافی، MRI، نمونه برداری و... استفاده کنید.

4. آیا وجود کیست سینه خطرناک است؟

خیر وجود کیست به تنهایی خطرناک نیست، اما گاهی نشان از یک بیماری جدی مانند سرطان سینه دارد.