گرفتگی عروق قلب که به آن «تنگی عروق کرونر» نیز گفته می‌شود، حالتی است که در آن عروق خونی، که وظیفه رساندن خون به عضله قلب را دارند، تنگ یا مسدود می‌شوند. این وضعیت معمولاً به‌دلیل تشکیل پلاک‌های چربی در دیواره عروق یا آترواسکلروز ایجاد می‌شود. مدیسیب در این مقاله شما را با گرفتگی عروق قلب، علائم و راه‌های تشخیص و درمان آن آشنا می‌کند؛ پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

علائم گرفتگی عروق قلب

اگر علائمی دارید که ممکن است نشان‌دهنده مشکلات جدی قلبی باشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا بررسی‌های لازم برای تشخیص گرفتگی عروق صورت بگیرد و درمان مناسب آغاز شود. اگر این علائم را نمی شناسید، همچنان با ما همراه باشید:

درد قفسه سینه

درد قفسه سینه معمولاً نشانه‌ای از گرفتگی عروق کرونر است؛ زیرا زمانی که این عروق تنگ یا مسدود می‌شوند، جریان خون به قلب کاهش می‌یابد و عضله قلب دچار کمبود اکسیژن می‌شود.

تنگی نفس

نگران نباشید؛ تنگی نفس ارتباط مستقیمی با گرفتگی عروق قلب ندارد، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از آن باشد. هنگامی که عروق کرونری تنگ یا مسدود می‌شوند، قلب نمی‌تواند به‌طور مؤثر خون اکسیژن‌دار را پمپاژ کند؛ درنتیجه سبب کاهش اکسیژن در بافت‌های بدن و ایجاد تنگی نفس می‌شود. این وضعیت در فعالیت‌های فیزیکی یا استرس بیشتر مشهود است.

خستگی غیرعادی

این نشانه نیز می‌تواند از علائم گرفتگی عروق قلبی باشد؛ زیرا کاهش جریان خون به قلب سبب کم شدن اکسیژن و مواد مغذی به عضلات و درنتیجه ضعف و خستگی زودرس می‌گردد. افراد مبتلا به گرفتگی عروق قلبی ممکن است حتی در فعالیت‌های روزمره خود احساس خستگی کنند.

تعریق زیاد

 هنگام کاهش جریان خون به قلب بدن تلاش می‌کند با افزایش فعالیت سیستم عصبی تعادل را حفظ کند. این وضعیت سبب تعریق بیش ازحد می‌شود. افراد مبتلا به گرفتگی عروق قلبی ممکن است حتی در حالت استراحت یا فعالیت‌های سبک نیز تعریق غیرعادی داشته باشند.

درد سایر نواحی بدن

 کاهش جریان خون به قلب سبب ارسال سیگنال‌های درد به نقاط مختلف بدن می‌شود که این درد ممکن است به گردن، فک، شانه‌ها، بازوها یا پشت انتشار یابد. این معضل اغلب با فعالیت جسمی تشدید می‌شود و با استراحت بهبود می‌یابد.

افزون بر این علائم، سرگیجه و سبکی سر به‌خصوص در زمان فعالیت یا استرس، تپش قلب و تهوع و استفراغ هم از جمله علائم گرفتگی عروق قلب هستند. (مقاله مرتبط: کاهش استرس)

 راه های تشخیص گرفتگی عروق قلب

الکتروکاردیوگرام

الکتروکاردیوگرام یا ECG به‌تنهایی گرفتگی عروق قلب را درمان نمی‌کند، بلکه در تشخیص آن مؤثر است. این روش با ثبت فعالیت الکتریکی قلب، نشانه‌های گرفتگی عروق مانند تغییرات در ریتم قلب و نارسایی‌های جریان خون را شناسایی کند. این اطلاعات به پزشکان کمک می‌کند گرفتگی عروق کرونر را دقیق‌تر تشخیص دهند و بهترین روش درمانی را انتخاب کنند.

 تست استرس قلب (تست ورزش)

تست استرس قلب به طور مستقیم گرفتگی عروق قلب را درمان نمی‌کند، بلکه به شناسایی آن کمک می‌کند. این تست با ارزیابی واکنش قلب به فعالیت بدنی، نشان‌دهنده تغییرات غیرطبیعی در جریان خون و عملکرد قلب است. نتایج این تست به پزشکان امکان می‌دهد گرفتگی عروق قلب را تشخیص دهند و برنامه درمانی مناسبی را برای مدیریت آن تدوین کنند.

اکوکاردیوگرافی

اکوکاردیوگرافی با استفاده از امواج صوتی تصاویری دقیق از قلب و جریان خون درون آن ایجاد می‌کند. این تصاویر به پزشکان کمک می‌کند مشکلات ناشی از گرفتگی عروق قلب مانند کاهش جریان خون و عملکرد نامناسب قلب را شناسایی و برنامه درمانی مناسب را برای بهبود وضعیت بیمار تدوین کنند.

 آنژیوگرافی کرونری

در این روش، با تزریق ماده حاجب به عروق قلب و تصویربرداری اشعه ایکس پزشکان می‌توانند نواحی مسدودشده را شناسایی کنند. این اطلاعات به آن‌ها اجازه می‌دهد روش‌های درمانی مناسب مانند آنژیوپلاستی یا استنت‌گذاری را برای رفع گرفتگی عروق قلب انتخاب کنند.

 سی‌تی آنژیوگرافی کرونری

این روش با استفاده از تصویربرداری دقیق و غیرتهاجمی به پزشکان امکان می‌دهد وضعیت عروق کرونری را ارزیابی و نقاط انسداد یا تنگی را شناسایی کنند. در این روش با استفاده از دستگاه سی‌تی‌اسكن و تزريق ماده حاجب به درون عروق، رگ ها و دريچه هاي قلب بررسی می‌شوند این اطلاعات به پزشکان کمک می‌کند تا برنامه‌های درمانی مناسبی مانند دارودرمانی، آنژیوپلاستی یا جراحی بای‌پس را تعیین کرده و از بروز حملات قلبی پیشگیری کنند.

عوامل اصلی به وجود آورنده گرفتگی عروق قلب 

اگر به‌دلیل مشغله کاری ورزش نمی‌کنید، بیماری دیابت دارید و یا وزنتان بالاست ادامه این مقاله را بخوانید؛ چراکه می‌توانید علائم گرفتگی عروق قلب را بشناسید و از بروز احتمالی این معضل در خود جلوگیری کنید. تجمع پلاک‌های چربی در عروق قلب به تنگ شدن عروق و کاهش جریان خون به عضله قلب می‌انجامند. این علائم عبارت‌اند از:

• کلسترول بالا: کلسترول بالا سبب تجمع کلسترول و سایر مواد در دیواره‌های عروق خونی می‌شود، که به این فرآیند آترواسکلروز می‌گویند. این تجمعات به تنگی و سختی عروق منجر می‌شوند و جریان خون به قلب را محدود می‌کنند؛ درنتیجه گرفتگی عروق قلب ایجاد می‌شود و خطر حملات قلبی افزایش می‌یابد.
• فشار خون بالا: فشار خون بالا با آسیب به دیواره عروق خونی سبب تشکیل پلاک‌های چربی (آترواسکلروز) در دیواره‌های قلب می‌‌شود. این پلاک‌ها عروق را تنگ می‌کنند و جریان خون به قلب را کاهش می‌دهند؛ درنتیجه، خطر حملات قلبی و سایر مشکلات قلبی- عروقی افزایش می‌یابد.(مقاله: کاهش فشار خون)
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن با ایجاد پلاک‌های چربی در دیواره عروق و درنتیجه کاهش جریان خون و افزایش فشار خون، عروق را مسدود می‌کند و خطر حمله قلبی را افزایش می‌دهد؛ پس گرفتگی عروق قلب ارتباط مستقیمی با سیگار کشیدن دارد.
• دیابت: دیابت با افزایش سطح قند خون به دیواره عروق آسیب می‌رساند و درنتیجه به تشکیل پلاک‌های چربی و التهاب منجر می‌شود. این فرایند سبب گرفتگی عروق قلبی و کاهش جریان خون به عضلات قلب می‌شود. ضروری است بدانید گرفتگی عروق به مرور زمان می‌تواند به مشکلات جدی مانند حملات قلبی بینجامد. (مقاله مرتبط: درمان دیابت )
•  چاقی و اضافه وزن: این دو عامل با افزایش سطح چربی‌های بد در خون و التهاب عمومی بدن، پلاک‌های چربی را در دیواره عروق تشکیل می‌دهند. این پلاک‌ها سبب گرفتگی عروق قلب و محدودیت جریان خون به عضلات قلب می‌شوند؛ درنتیجه خطر حملات قلبی و مشکلات قلبی افزایش بسیاری می‌یابد.

افزون بر این‌ها رژیم غذایی ناسالم (مصرف بالای چربی‌های اشباع، کلسترول و قند) نداشتن فعالیت بدنی کافی، سابقه خانوادگی و سن و جنسیت خطر گرفتگی عروق کرونر را افزایش می‌دهند. همچنین مردان در مقایسه با زنان بیشتر در معرض این خطر قرار دارند؛ البته در زنان پس از یائسگی ریسک این بیماری افزایش می‌یابد. 

درمان گرفتگی عروق قلب

باید به این نکته توجه کرد که همیشه راه درمان گرفتگی عروق قلبی به درمان با دارو و روش‌های جراحی منجر نمی‌شود، بلکه گاهی با با تغییر در سبک زندگی روزمره و داشتن رژیم غذایی مناسب می‌توان از این بیماری پیشگیری کرد، اما چنانچه پزشک گرفتگی عروق کرونر را تشخیص دهد از روش‌های گوناگون، شامل چندین روش تخصصی، برای درمان استفاده می‌کند. این روش‌ها به پزشکان کمک می‌کند وضعیت عروق کرونری را ارزیابی کنند.

 دارو درمانی

این راه درمانی شامل استفاده از داروهایی است که به بهبود جریان خون و کاهش بار روی قلب کمک می‌کنند؛ برای مثال، استاتین‌ها سبب کاهش کلسترول و جلوگیری از گرفتگی عروق قلب می‌شوند. همچنین داروهای ضد پلاکت مانند آسپرین از لخته‌های خونی جلوگیری می‌کنند. بتابلوکرها نیز به کاهش فشار خون و کاهش بار قلب منجر می‌شوند. این داروها به مدیریت و کاهش علائم گرفتگی عروق کمک می‌کنند.

روش‌های جراحی و تهاجمی

روش‌های جراحی و تهاجمی مانند آنژیوپلاستی و جراحی بای‌پس عروق کرونری با باز کردن یا دور زدن انسداد عروق کرونری، به بهبود جریان خون به قلب کمک می‌کنند. این روش‌ها از بروز حملات قلبی جلوگیری کرده و کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشند.

 آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری ( فنر گذاشتن)

این روش با استفاده از بالون برای باز کردن عروق تنگ شده و قرار دادن استنت برای حفظ باز ماندن آن‌ها، به بهبود جریان خون در عروق کرونری کمک می‌کند. این راه درمانی سبب کم شدن علائم آنژین می‌شود، بهبود خون‌رسانی به عضله قلب را تسهیل می‌کند و خطر بروز حملات قلبی را کاهش می‌دهند.

عمل بای‌پس عروق کرونری

عمل بای‌پس عروق کرونری (عمل قلب باز) با ایجاد مسیرهای جدید برای عبور خون، نواحی مسدود شده عروق کرونری را دور می‌زند و به این ترتیب خون‌رسانی به عضله قلب را بهبود می‌بخشد. در این جراحی، بخشی از یک رگ خونی سالم از قفسه سینه یا ساق پا برداشته شده و در بخش مسدودشده سرخرگ کرونری مسیر جدیدی ایجاد می‌شود. این جراحی به کاهش علائم آنژین، بهبود کیفیت زندگی و کاهش خطر حملات قلبی کمک می‌کند.

 تراپی‌های نوین

تراپی‌های نوین مانند استنت‌های دارویی، درمان‌های ژنتیکی، و استفاده از سلول‌های بنیادی با بهبود بازسازی عروق، کاهش التهاب و جلوگیری از تشکیل پلاک‌های جدید، به درمان گرفتگی عروق قلب کمک می‌کنند. این روش‌ها موجب بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده، افزایش خون‌رسانی به قلب و کاهش خطر بروز حملات قلبی می‌شوند.

آنچه خواندید، برخی از روش‌های درمان گرفتگی عروق قلبی بودند. در ادامه با چند روش دیگر آشنا می‌شوید که راه درمان گرفتگی عروق نیستند، اما در تشخیص این بیماری بسیار مؤثرند.

 

سخن پایانی

خب، به پایان مقاله رسیدیم. شاید با خواندن این مطالب متوجه شدید که گرفتگی عروق قلبی دارید یا اینکه دانسته‌های خود را درباره این بیماری افزایش دادید. در هر صورت باید بدانید تشخیص گرفتگی عروق قلب امری حیاتی است که به پیشگیری از عوارض جدی مانند حمله قلبی کمک می‌کند. پس نگران نباشید و بدانید با مراجعه منظم به پزشک و بررسی‌های دوره‌ای سلامت قلب خود را حفظ کنید.

 

پرسش‌های متداول

آیا تنگی نفس از علائم قطعی گرفتگی عروق قلبی است؟

خیر، تنگی نفس می‌تواند نشانه‌ای از گرفتگی عروق باشد؛ زیرا هنگامی که عروق کرونری تنگ یا مسدود می‌شوند، قلب نمی‌تواند به‌طور مؤثر خون اکسیژن‌دار را پمپاژ کند؛ درنتیجه سبب کاهش اکسیژن در بافت‌های بدن و ایجاد تنگی نفس می‌شود. 

آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری چگونه گرفتگی عروق را درمان می‌کند؟

این روش با استفاده از بالون برای باز کردن عروق تنگ شده و قرار دادن استنت برای حفظ باز ماندن آن‌ها، به بهبود جریان خون در عروق کرونری کمک می‌کند. همچنین علائم آنژین را کاهش می‌دهد.