کک و مک نقاط کوچک قهوهای رنگی هستند که بیشتر روی صورت و بخشهای در معرض آفتاب بدن ظاهر میشوند،. شاید این نقاط برای برخی افراد یکی از ویژگیهای زیبایی باشد، اما برای برخی دیگر، نوعی نگرانی و دغدغهی زیباییشناختی محسوب میشود. کک و مکها عمدتاً نتیجهی تاثیرات ژنتیکی و تابش اشعههای خورشید هستند و در افراد با پوست روشن بیشتر دیده میشوند. با این حال، بسیاری از افراد به دنبال راهکارهایی برای کاهش یا حذف آنها هستند. در این مقاله از مدیسیب روشهای رفع و درمان کک و مک را به طور کامل بررسی میکنیم.
ککومکها لکههای کوچک و معمولاً گردی هستند که به رنگ قهوهای روشن تا تیره روی پوست ظاهر میشوند. این لکهها در واقع تجمع ملانین (رنگدانه پوست) هستند که به دلیل عوامل مختلفی از جمله ژنتیک و قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد میشوند. ککومکها بیشتر در نواحی زیر دیده میشوند:
علت اصلی ایجاد کک و مک، تولید بیش از حد ملانین در برخی سلولهای پوست است. ملانین رنگدانهای است که به پوست رنگ میدهد و از آن در برابر آسیبهای ناشی از نور خورشید محافظت میکند. وقتی نور خورشید به پوست میتابد، بدن برای محافظت از خود تولید ملانین را افزایش میدهد. در برخی افراد، این ملانین به صورت لکههای کوچک در نقاط مختلف پوست تجمع پیدا میکند و باعث ایجاد کک و مک میشود. عوامل موثر در ایجاد کک و مک عبارت هستند از:
به طور کلی دو نوع کک و مک وجود دارد: افلید و لنتیژین خورشیدی، که در ادامه هر یک را به طور کامل معرفی میکنیم.
به طور کلی کک و مک به درمان احتیاج ندارد، زیرا در زندگی فرد اختلال ایجاد نمیکند، اما برخی افراد از وجود این لکهها بر پوست خود ناراحت هستند. به همین خاطر درمانهایی برای رفع این لکههای پوستی ایجاد شده است. در این بخش به بررسی روشهای موجود برای درمان کک و مک میپردازیم.
لیزر یکی از موثرترین روشهای حذف یا کاهش کک و مک است. لیزر درمانی از پالس های نور متمرکز و شدید برای هدف قرار دادن مناطق آسیب دیده پوست استفاده می کند. انواع مختلفی از لیزر وجود دارد. بر اساس مطالعه ای در سال 2015، لیزر 1064 Q-Switched Nd YAG برای درمان کک و مک موثر است. نتایج مطالعه نشان داد که درمان با این لیزر بیش از 50 درصد از کک و مک را در 62 درصد از شرکت کنندگان روشن کرد.
لیزر درمانی به طور کلی بی خطر بوده و احتمال ایجاد زخم هم کم است. با این حال، سایر عوارض جانبی ممکن است رخ دهد، از جمله:
اگر سابقه تبخال دهانی دارید، ممکن است قبل از انجام لیزر درمانی باید از داروهای ضدویروسی استفاده کنید تا اشعه لیزر تبخال شما را تحریک نکند. همچنین ممکن است پزشک، دارو یا کرمی را برای مراقبتهای پس از لیزر تجویز کند. توصیه میشود قبل از شروع این درمان، داروهای خود را به پزشک معرفی کنید تا مشکلی ایجاد نشود.
نکته! بهبودی پس از لیزر درمانی تا دو هفته طول میکشد. معمولاً برای دستیابی به نتایج مطلوب به جلسات متعدد نیاز است، اما به طور کلی جزء روشهای زودبازده است.
این روش مشابه لیزر است، اما از پالسهای نوری غیرمتمرکز برای هدفگیری رنگدانهها استفاده میکند. IPL معمولاً برای بهبود رنگ پوست و کاهش لکهها مورد استفاده قرار میگیرد و برای انواع مختلفی از لکههای پوستی موثر است. منتهی این روش به چندین جلسه تکرار وجود دارد و ممکن است کمی دردناک باشد.
کرایوسرجری از سرمای شدید به شکل نیتروژن مایع برای انجماد و از بین بردن سلول های غیر طبیعی پوست استفاده میکند. این روش درمانی به طور کلی بی خطر و نسبتا سریع و ساده است، همچنین نیازی به بیهوشی ندارد. برخی از عوارض جانبی احتمالی عبارت هستند از تحریک و سرخی پوست، افت رنگدانه، خونریزی و تاول.
در این روش از یک دستگاه برای لایهبرداری سطح پوست استفاده میشود. دستگاه با سایش پوست، سلولهای سطحی از بین میبرد و پوست صافتر و روشنتری میشود. این روش برای رفع کک و مکهای سطحی مناسب است، اما دوره نقاهت دارد و ممکن است به چندین جلسه نیاز داشته باشد.
این روش مشابه درمابریژن است اما در عمق کمتری انجام میشود. میکرودرمابریژن از ذرات کوچک کریستال برای لایهبرداری ملایم پوست استفاده میکند و غیرتهاجمی و بدون درد است. منتهی به چندین جلسه تکرار نیاز دارد و برای کک و مکهای عمیق خیلی موثر نیست.
در این روش از یک محلول شیمیایی برای لایه برداری کک و مکهای سطحی و نواحی آسیب دیده پوست استفاده میشود. برای از بین بردن کک و مک، لایه بردار حاوی اسید گلیکولیک یا اسید تری کلرواستیک به لایههای میانی پوست وارد شده و پس از برداشتن پوست آسیب دیده، پوست جدید تولید میشود. طبق گفته انجمن جراحی پوست آمریکا، بهبود لایه برداری پوست به طور متوسط تا دو هفته طول می کشد. در این زمان شما باید روزانه پوست خود را خیس کنید و از پماد موضعی استفاده کنید و تا زمانی که پوستتان بهبود نیافته از آفتاب دوری کنید.
لایه برداری شیمیایی با عوارض زیر همراه است:
بعضی از کرمهای موضعی که توسط پزشک تجویز میشوند، به کاهش و درمان کک و مک کمک میکنند. این کرمها شامل مواد زیر هستند:
آب لیمو به دلیل داشتن خاصیت سفیدکنندگی طبیعی به روشنتر کردن کک و مک کمک میکند. آب لیمو تازه را به طور مستقیم روی نقاط کک و مک زده و بعد از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بشویید. این کار را چند بار در هفته انجام دهید تا نتیجه را مشاهده کنید.
عسل به دلیل داشتن آنتیاکسیدان و مواد مغذی میتواند به روشنتر کردن پوست کمک کند. عسل را به تنهایی یا با ترکیب با مواد دیگر مثل آبلیمو یا ماست روی کک و مک بمالید و ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بعد آن را بشویید.
ژل آلوئهورا به ترمیم سلولهای پوست و کاهش لکهها کمک میکند. ژل آن را از برگ گیاه استخراج کنید و روی کک و مک ماساژ دهید. بعد از ۱۰ دقیقه پوست را بشویید و به مدت طولانی تکرار کنید تا نتیجه مشاهده شود.
اسید لاکتیک موجود در ماست و شیر ترش اثرات کک و مک را کاهش میدهد. برای کمرنگ شدن کک و مک ماست یا شیر ترش را مستقیماً روی پوست بمالید و بعد از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بشویید.
سرکه سیب دارای اسید استیک و مالیک است که منجر به روشنتر کردن پوست و کاهش لکهها میشود. سرکه سیب را با آب رقیق کرده و با یک پد روی پوست بزنید. بعد از چند دقیقه بشویید.
آیا میتوان از ایجاد کک و مک جلوگیری کرد؟ از آنجایی که قرار گرفتن در معرض نور خورشید عمدتاً باعث ایجاد کک و مک میشود، بهترین راه برای پیشگیری از آن محافظت از پوست در برابر نور خورشید است. توصیه میشود همیشه قبل از بیرون رفتن از یک کرم ضد آفتاب با طیف وسیع و مقاوم در برابر آب، با فاکتور محافظت در برابر آفتاب (SPF) 30 یا بالاتر، روی تمام بخشهای پوست که در معرض آفتاب استفاده کنید. هر روز حتی در روزهای ابری و در زمستان از ضد آفتاب استفاده کنید. اگر شنا یا عرق میکنید، هر دو ساعت یک بار آن را تمدید کنید.
در بیرون از منزل از کلاه لبه پهن، عینک آفتابی با محافظ UV و پیراهن و شلوار بلند و نخی استفاده کنید. برای محافظت بیشتر به دنبال لباسهایی باشید که دارای برچسب فاکتور محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش هستند. در ساعات اوج اشعه ماوراء بنفش، یعنی بین ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر از منزل در معرض اشعه قرار نگیرید. همچنین از برنزه کردن خودداری کنید. اگر میخواهید ظاهری برنزه داشته باشید، از کرمهای برنزه کننده استفاده کنید.
کک و مکها غیر سرطانی هستند، اما ممکن است با سرطان پوست اشتباه گرفته شوند. قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید یک عامل خطر برای کک و مک و ملانوما است. ملانوما در افراد با پوست روشن یا کک و مک شایع تر از افراد دارای پوست تیره است. با این حال اگر متوجه تغییر اندازه، رنگ یا شکل کک و مک شدید، به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید. آنها تشخیص میدهند که وجود کک ومک خطرناک است یا نه؟
اگرچه کک و مکها عموماً بیضرر هستند، اما ممکن است برای برخی افراد ناراحت کننده باشد. خوشبختانه با پیشرفتهای علمی در زمینههای پوست و زیبایی، روشهای متعددی برای کاهش و یا از بین بردن کک و مک در دسترس است. از درمانهای طبیعی و کرمهای موضعی گرفته تا روشهای کلینیکی مانند لیزر و پیلینگ، هر فرد میتواند با مشورت پزشک متخصص و با توجه به نوع پوست و نیاز خود، بهترین روش را انتخاب کند. با این حال، محافظت از پوست در برابر آفتاب، به عنوان یک گام پیشگیرانه کلیدی، نه تنها در جلوگیری از بروز کک و مک، بلکه در حفظ سلامت و جوانی پوست نقش بهسزایی دارد.
دلیل اصلی کک و مک ژنتیک، تغییرات هورمونی، مصرف برخی داروها و اشعه خورشید است.
کک و مک بیماری نیست که نیاز به درمان داشته باشد، اما برای برخی افراد اذیت کننده است. برای درمان این مشکل پوستی میتوان از لیزر، لایهبرداری، استفاده از کرمهای موضعی و مواد طبیعی مانند عسل و آلوئه ورا استفاده کرد.
با محافظت از پوست خود در برابر اشعه نور خورشید، میتوان از بروز این مشکل جلوگیری کرد.