زگیل تناسلی یکی از شایع‌ترین عفونت‌های منتقل شونده از راه جنسی (STI) است که از طریق ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، حدود 291 میلیون زن در سراسر جهان به این ویروس مبتلا هستند که 10٪ از آن‌ها زگیل تناسلی دارند. این ویروس در مردان نیز به همان اندازه شایع است و تخمین زده می‌شود که حدود 50٪ از افراد فعال جنسی در طول زندگی خود به گونه‌ای از HPV آلوده می‌شوند.

هرچند بسیاری از افراد بدون هیچ علامتی به ویروس آلوده می‌شوند، اما زگیل‌های تناسلی می‌توانند موجب نگرانی روانی و جسمی شوند. اهمیت آگاهی از این بیماری و راه‌های پیشگیری و درمان آن به خصوص با توجه به شیوع گسترده آن، ضرورتی غیرقابل انکار دارد. در این مقاله از مدیسیب به طور کامل به علائم، راه‌های انتقال، روش درمان و... زگیل تناسلی می‌پردازیم.

زگیل تناسلی چیست؟

زگیل تناسلی نوعی عفونت مقاربتی (STI) است که باعث ایجاد زگیل (برجستگی‌های کوچک یا بزرگ) در داخل و اطراف اندام تناسلی و راست روده می‌شود. البته سویه‌های خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شوند. در حالی که هیچ درمانی برای خود HPV وجود ندارد، شما می‌توانید زگیل تناسلی را درمان کنید. زگیل تناسلی معمولا در نواحی زیر ظاهر می‌شود :

• ناحیه کشاله ران
• مقعد
• رکتوم
• آلت تناسلی و کیسه بیضه
• واژن (از جمله داخل واژن)، فرج، لب‌های واژن (لابیا کوچک و لابیا بزرگ) و دهانه رحم
• لب ها، دهان، زبان و گلو

تشخیص زگیل تناسلی

زگیل تناسلی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشکان می‌توانند زگیل‌های تناسلی خارجی را با نگاه کردن به آن‌ها تشخیص دهند و برای تایید زگیل، در خواست نمونه‌برداری می‌دهند. همچنین ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق‌تر از یک محلول اسیدی ملایم به نام تست استووایت روی پوست استفاده کند تا زگیل تناسلی را به طور واضح نشان دهد. البته استفاده از این محلول باعث سوزش خفیف پوست می‌شود. البته تشخیص زگیل‌های تناسلی داخلی چالش برانگیز است. پزشکان برای تشخیص وجود این زگیل‌ آزمایش‌های زیر را پیشنهاد می‌دهند.

• معاینه لگنی: پزشک متخصص برای بررسی تغییرات دهانه رحم، معاینه لگن و تست پاپ اسمیر را انجام می‌دهد. همچنین ممکن است برای بررسی دقیق‌تر کولپوسکوپی و بیوپسی واژن و دهانه رحم انجام شود.
• معاینه مقعد: در معاینه مقعدی، پزشک از دستگاهی به نام آنوسکوپ برای بررسی داخل مقعد و پیدا کردن زگیل استفاده می‌کند.
• آزمایش pcr: در این روش، آزمایش خون و نمونه‌برداری انجام می‌شود و یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای تشخیص ویروس HPV است. در آزمایش pcr از ناحیه مدنظر نمونه برداری شده و آزمایش مبتنی بر بررسی ژن‌ها و توالی‌یابی آن انجام می‌شود. نتیجه این تست خطای بسیار پایینی دارد و تایپ دقیق ویروس مشخص می‌شود.

نکته! اگر فکر می کنید زگیل تناسلی دارید سریع به پزشک مراجعه کنید. سایر عفونت های مقاربتی (و حتی مواردی مانند خال یا زائده‌های پوستی) شبیه زگیل تناسلی هستند. تشخیص دقیق ضروری است تا درمان متناسب با پیشرفت بیماری تجویز شود.

علائم زگیل تناسلی

زگیل‌های تناسلی زائده‌هایی خشک و خشن، به رنگ پوست یا خاکستری مایل به سفید روی پوست شما هستند. این نوع از زگیل، اغلب ظاهری شبیه زائده‌های بیرون زده دارد، اما برخی صاف هستند. زگیل تناسلی معمولاً دردناک نیست. با این حال گاهی اوقات باعث خونریزی خفیف، احساس سوزش، درد و ناراحتی، خارش یا سوزش ناحیه تناسلی می‌شود.

برخی از زگیل‌ها بسیار کوچک، اما اغلب قابل احساس و مشاهده هستند. گاهی اوقات زگیل ها به صورت دسته جمعی در کنار هم قرار می گیرند یا بسیار بزرگ می‌شوند و ظاهری ساقه مانند به خود می‌گیرند. البته اکثر زگیل‌ها به صورت رشدهای ریز و نرم شروع می‌شوند و ممکن است در ابتدا مشاهده نشوند.

راه انتقال زگیل تناسلی چیست؟

چه چیزی باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شود؟

به گفته موسسه ملی سرطان، حدود 90 درصد از زگیل‌های تناسلی ناشی از نوع کم خطر HPV 6 و 11 است. 30 تا 40 گونه از HPV وجود دارد که به طور خاص بر اندام تناسلی تأثیر می‌گذارد، اما تنها تعداد کمی از آن‌ها باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شوند.  ویروس HPV از طریق تماس پوست به پوست بسیار قابل انتقال است، به همین دلیل است که به عنوان یک بیماری مقاربتی شناخته می‌شود.

در واقع، HPV آنقدر شایع است که CDC می‌گوید اکثر افراد فعال جنسی در برخی مواقع به این بیماری مبتلا هستند. با این حال، ویروس همیشه منجر به عوارضی مانند زگیل تناسلی نمی‌شود. در واقع، در بیشتر موارد، ویروس بدون ایجاد هیچ مشکلی برای سلامتی خود به خود از بین می‌رود. با این حال به طور کلی ویروس HPV از راه‌های زیر منتقل می‌شود.

• مقاربت شامل مقعدی، واژینال-آلت تناسلی و واژن-واژن
• لمس دستگاه تناسلی (تماس پوست با پوست بدون انزال)
• انجام رابطه جنسی دهانی برای فرد مبتلا به HPV
• دریافت رابطه جنسی دهانی از فرد مبتلا به HPV

چگونه زگیل تناسلی را درمان کنیم؟

زگیل تناسلی چگونه درمان می‌شود؟ ممکن است زگیل تناسلی خود به خود از بین برود، زیرا سیستم ایمنی شما می‌تواند با عفونتی که باعث آن شده مبارزه کند. با این حال، در برخی شرایط زگیل‌ها بیشتر و بزرگ‌تر می‌شوند. از بین بردن زگیل تناسلی احتمال انتشار عفونت را کاهش می‌دهد، زیرا زائده موجود، ویروس را راحت‌تر منتشر می‌کند.

زگیل‌های تناسلی قابل مشاهده اغلب با گذشت زمان از بین می‌روند، اما HPV می‌تواند در سلول‌های پوست شما باقی بماند و مجدد زگیل تناسلی ایجاد شود. همچنین حتی در صورتی که زگیل از بین برود، بازهم بیماری HPV قابل انتقال است به همین خاطر باید در طول درمان از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید. روش‌های مختلفی برای از بین بردن زگیل تناسلی وجود دارد که عبارت هستند از:

• کرایوتراپی یا انجماد (Cryotherapy): در این روش، زگیل‌ها با استفاده از نیتروژن مایع منجمد می‌شوند و پس از چند روز از بین می‌روند. این روش معمولاً درد خفیف و سوزش ایجاد می‌کند.
• درمان با لیزر: از لیزر برای سوزاندن زگیل‌های تناسلی استفاده می‌شود. این روش معمولاً برای زگیل‌های بزرگ یا زگیل‌هایی که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، مناسب است.
• الکتروکوتر (Electrocautery): این روش شامل سوزاندن زگیل‌ها با استفاده از جریان الکتریکی است.
• برش الکتروسرجری حلقه ای (LEEP): در این روش از یک حلقه سیمی با بار الکتریکی برای برداشتن زگیل استفاده می‌شود. معمولا از این روش برای برداشت زگیل تناسلی روی دهانه رحم استفاده می‌شود.
• داروی موضعی (پوستی): در درمان‌های موضعی، با ایجاد تاول در زیر زگیل و متوقف کردن جریان خون، زگیل از بین می‌رود. باید پمادهای تجویز شده را طبق دستور پزشک مصرف کرده تا نتیجه را مشاهده کنید. برای مشاهده نتیجه باید چندین هفته از داروها استفاده کنید. هرگز داروهای موضعی را بدون تجویز پزشک تهیه نکنید، زیرا باید با توجه به میزان پیشرفت بیماری و شرایط بدنی شما تجویز شود.
• جراحی: اگر زگیل‌ها بسیار بزرگ یا مقاوم باشند، از جراحی برای برداشتن آن‌ها استفاده می‌شود. این روش معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
• تقویت سیستم ایمنی: تقویت سیستم ایمنی نقش مهمی در درمان زگیل تناسلی (HPV)ایفا می‌کند، زیرا بدن در بسیاری از موارد می‌تواند به‌طور طبیعی با ویروس مقابله کند و زگیل‌ها را از بین ببرد. در حالی که هیچ روش قطعی برای حذف کامل ویروس از بدن وجود ندارد، سیستم ایمنی قوی منجر به کنترل و کاهش علائم و بازگشت زگیل‌ها می‌شود. ورزش، دوری از استرس، مصرف ویتامین‌های لازم نیز به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. همچنین گیاهانی مانند آلوئه‌ورا، چای سبز و زردچوبه به دلیل خواص ضدویروسی و تقویت ایمنی شناخته شده‌اند و می‌توانند به بهبود وضعیت سیستم ایمنی کمک کنند.

پیشگیری از زگیل تناسلی

چگونه از زگیل تناسلی پیشگیری کنیم؟ اگر از نظر جنسی فعال هستید، می‌توانید این اقدامات را برای محافظت از خود در برابر ابتلا یا انتشار HPV، زگیل تناسلی و سایر بیماری‌های مقاربتی انجام دهید:

• از کاندوم استفاده کنید.
• واکسن HPV را دریافت کنید.
• به طور منظم چکاپ‌های لازم را انجام دهید.
• اگر به HPV یا زگیل تناسلی مبتلا هستید به شرکای جنسی خود بگویید تا بتوانند آزمایش و درمان شوند.
• با یک شریک جنسی باشید یا تعداد شرکای خود را محدود کنید.

آیا واکسنی برای زگیل تناسلی وجود دارد؟

واکسن HPV  از شما در برابر انواع خاصی از HPV، از جمله آن‌هایی که باعث ایجاد زگیل تناسلی و برخی سرطان‌ها می‌شوند، محافظت می‌کند. بیش از 100 نوع مختلف HPV وجود دارد. حتی اگر قبلاً نوعی از HPV را دارید که باعث زگیل تناسلی می شود، واکسن از بدن شما در برابر سایر تایپ‌ها محافظت می‌کند. سالانه بیش از 14 میلیون عفونت HPV جدید در ایالات متحده رخ می‌دهد که با تزریق واکسن می‌توان تا حد زیادی از بروز آن جلوگیری کرد.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند که همه کودکان 11 و 12 ساله دو دوز واکسن گارداسیل 4 یا 9 ظرفیتی (HPV) را با فاصله 6 تا 12 ماه دریافت کنند. برای کودکان کوچکتر در سنین 9 و 10 و نوجوانان 13 و 14 ساله نیز دریافت دو دوز از واکسن کافی است.  نوجوانان و بزرگسالان جوانی که تزریق این واکسن را دیرتر شروع می‌کنند، در سنین 15 تا 26 سالگی، باید سه دوز دریافت کنند. CDC توصیه می‌کند که دوز دوم 1 تا 2 ماه پس از اولین دوز و نوبت سوم باید 6 ماه پس از نوبت اول تزریق شود.

تزریق واکسن برای همه افراد تا سن 26 سالگی توصیه می‌شود، اما طبق آخرین تحقیقات تا تزریق آن تا سن 45 سالگی نیز کاربردی است. البته توصیه می‌شود قبل از تزریق واکسن با پزشک خود مشورت کنید. معمولا این واکسن عوارض جانبی خاصی ندارد. شایع‌ترین عارضه آن درد و سفتی بافت در محل تزریق، سردرد، تب خفیف یا علائم شبیه آنفولانزا هستند.

عوارض زگیل تناسلی چیست؟

برخی از انواع ویروس HPV به خصوص در خانم‌ها باعث تغییرات سلولی در دهانه رحم می‌شود که در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به سرطان دهانه رحم شود. همچنین این ویروس ممکن است در برخی موارد با سرطان‌های دیگر مانند سرطان مقعد، آلت تناسلی، و دهان و حلق مرتبط باشد. لازم است بدانید که حتی پس از درمان زگیل‌ها، ویروس HPV ممکن است در بدن باقی بماند و مجدداً فعال شود و زگیل‌های جدیدی ایجاد کند. در آخر افراد مبتلا ممکن است از نظر روانی به خصوص در مورد انتقال بیماری به شریک جنسی خود، دچار استرس و نگرانی شوند.

زگیل تناسلی چه تاثیری بر بارداری دارد؟

زگیل تناسلی (HPV) معمولاً تأثیر مستقیم زیادی بر بارداری ندارد، اما برخی مشکلات وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند. ممکن است در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و سیستم ایمنی بدن، زگیل‌های تناسلی بزرگ‌تر شوند یا تعداد آن‌ها افزایش یابد. انتقال ویروس HPV از مادر به نوزاد در حین زایمان طبیعی نادر است، اما در برخی موارد ممکن است نوزاد در ناحیه حلق یا حنجره به زگیل تناسلی مبتلا شود (بیماری به نام پاپیلوماتوز حنجره). این شرایط بسیار نادر است اما باعث ایجاد مشکلات تنفسی در نوزاد می‌شود.

نکته! بسیاری از درمان‌های معمول برای زگیل تناسلی، مانند لیزر یا داروهای موضعی، در دوران بارداری توصیه نمی‌شوند، زیرا ممکن است برای جنین مضر باشند. همچنین اگر فردی در دوران بارداری واکسن HPV دریافت نکرده است، بهتر است برای تزریق تا پس از زایمان صبر کند. 

زگیل تناسلی چه مدت پس از عفونت ظاهر می شود؟

برخی از افراد در عرض چند هفته پس از تماس جنسی با فرد مبتلا به HPV دچار زگیل تناسلی می‌شوند. با این حال، اغلب ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد تا زگیل ظاهر شود. به همین دلیل، تشخیص دقیق زمان ابتلا به زگیل تناسلی دشوار است. همچنین ممکن است ویروس داشته باشید و به زگیل تناسلی مبتلا نشوید. ممکن است ندانید که در داخل مقعد یا داخل واژن خود زگیل دارید. اگر علائمی نداشته باشید، ممکن است ناآگاهانه دیگران را به ویروس آلوده کنید.

نتیجه‌گیری

زگیل تناسلی نه تنها به عنوان یک عفونت جنسی شایع مطرح است، بلکه بر کیفیت زندگی افراد مبتلا نیز تاثیر می‌گذارد. هرچند این بیماری قابل درمان و کنترل است، اما پیشگیری از آن، به‌ویژه از طریق واکسیناسیون HPV و استفاده از روش‌های ایمن جنسی، بهترین راه برای محافظت در برابر آن است. با افزایش آگاهی و تشویق به مراجعه منظم به پزشک برای بررسی‌های دوره‌ای، می‌توان گام‌های مهمی در جهت کاهش شیوع این ویروس و بهبود سلامت جنسی عمومی برداشت. این امر نه تنها به بهبود وضعیت بهداشتی افراد کمک می‌کند، بلکه از بروز مشکلات مرتبط با سرطان‌های ناشی از انواع پرخطر HPV نیز جلوگیری می‌کند.

سوالات متداول

1. زگیل تناسلی چیست؟

زگیل تناسلی نوعی عفونت مقاربتی (STI) است که باعث ایجاد زگیل (برجستگی های کوچک یا بزرگ) در داخل و اطراف اندام تناسلی و راست روده می‌شود.

2. چگونه زگیل تناسلی را تشخیص دهیم؟

پزشکان می‌توانند زگیل‌های تناسلی خارجی را با نگاه کردن به آن‌ها تشخیص دهند و لی برای زگیل‌های داخلی، انجام نمونه برداری ضروری است.

3. زگیل تناسلی چگونه درمان می‌شود؟

با استفاده از انجماد، لیزر درمانی، استفاده از پمادهای پوستی، تقویت سیستم ایمنی و... می‌توان زگیل تناسلی را درمان کرد.