سیاهی دور چشم، مشکل رایجی است که بسیاری از افراد با آن مواجه می‌شوند و دلایل گوناگونی از جمله ژنتیک، کمبود خواب، آلرژی و حتی استفاده بیش از حد از دستگاه‌های دیجیتال دارد. این مشکل که گاهی چهره‌ای خسته و ناسالم به افراد می‌بخشد، نه تنها از نظر ظاهری ناخوشایند است، بلکه می‌تواند به نوعی نشان‌دهنده برخی مشکلات جسمی مانند کم خونی نیز باشد. در این مقاله از مدیسیب، علل سیاهی زیر چشم و راه‌های درمان تیرگی دور چشم را بررسی می‌کنیم.

سیاهی دور چشم

حلقه‌های سیاهی زیر چشم شما چیست؟ سیاهی دور چشم به این معنی است که ناحیه پوست زیر چشم شما تیره‌تر از بقیه نواحی صورتتان به نظر می‌رسد. این ناحیه بسته به رنگ طبیعی پوست شما ممکن است به صورت سایه‌های آبی، بنفش، قهوه‌ای یا سیاه ظاهر شود. تیرگی دور چشم ممکن است چهره شما را خسته یا مسن‌تر از آنچه هستید نشان دهد. به همین دلیل افراد به دنبال رفع آن هستند. سیاهی زیر چشم دلایل زیادی دارد. اما آن‌ها معمولاً علامت یک مشکل پزشکی نیستند و دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.

علت تیرگی دور چشم چیست؟

علت سیاهی زیر چشم چیست؟ سیاهی زیر چشم ممکن است به دلایل زیادی ایجاد شود. یکی از شایع ترین دلایل سیاهی دور چشم پیری است. با افزایش سن، پوست زیر چشم شما شروع به شل شدن و نازک شدن می‌کند، بنابراین رگ‌های خونی زیر پوست شما بیشتر نمایان می‌شوند. این می تواند ظاهر زیر چشم شما را تیره کند. سایر دلایل تیرگی دور چشم شامل موارد زیر است:

• ژنتیک: مطالعات نشان داده است که ممکن است سیاهی زیر چشم به ژنتیک ربط داشته باشد. با توجه به این موضوع، اگر فردی دارای حلقه‌های سیاه زیر چشم باشد، به احتمال زیاد سایر افراد خانواده نیز دچار سیاهی دور چشم می‌شوند.
• سن: از دست دادن بافت چربی، کلاژن و نازک شدن پوست اطراف چشم بخشی از روند پیری است. این تغییرات باعث می‌شود که حلقه‌های سیاه در افراد مسن‌تر مشخص‌تر به نظر برسند. همچنین فرورفتگی و گودی زیر چشم نیز منجر به نمایش بیشتر تیرگی زیر چشم می‌شود.
• آلرژی: واکنش‌های آلرژیک و خشکی چشم منجر به تیرگی دور چشم می‌شود. هنگامی که شما یک واکنش آلرژیک دارید، بدن شما هیستامین آزاد می‌کند تا با مهاجم مبارزه کند. ترشح هیستامین باعث خارش، قرمزی و پف چشم می‌شود. همچنین خاراندن پوست نازک اطراف چشم باعث التهاب، تورم، شکستگی عروق خونی و بروز رنگدانه‌های پس از االتهاب می‌شود.
• درماتیت: درماتیت باعث التهاب و قرمزی پوست می‌شود. این التهاب می‌تواند باعث افزایش تولید ملانین (رنگدانه پوست) و سیاهی دور چشم شود. همچنین درماتیت باعث تغییراتی در رگ‌های خونی می‌شود که تیرگی دور چشم را افزایش می‌دهد.
• مالیدن چشم‌ها: مالیدن چشم باعث افزایش جریان خون در این ناحیه و نمایش بیشتر رگ‌های خونی می‌شود. این رگ‌های خونی می‌توانند رنگی مایل به آبی یا بنفش ایجاد کنند و باعث تیرگی دور چشم شوند. همچنین مالیدن مداوم چشم به پوست اطراف چشم آسیب برساند و باعث التهاب و تحریک آن شود. این التهاب نیز منجر به سیاهی دور چشم می‌شود.
• کمبود خواب: خواب کافی برای تولید کلاژن ضروری است. کلاژن به پوست خاصیت ارتجاعی می‌دهد و از آن محافظت می‌کند. کمبود خواب باعث کاهش تولید کلاژن می‌شود و پوست اطراف چشم را نازک‌تر و شکننده‌تر می‌کند. نازک‌تر شدن پوست دورچشم، باعث افزایش سیاهی و تیرگی می‌شود.
• هایپرپیگمانتاسیون: قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید بدن شما را تحریک می کند تا ملانین بیشتری بسازد. ملانین ماده ای (رنگدانه) است که به پوست شما رنگ می دهد. افزایش تولید ملانین می‌تواند باعث تیرگی پوست اطراف چشم و ایجاد کک و مک شود.
• کم خونی: کم خونی یا آنمی به شرایطی گفته می‌شود که در آن بدن به اندازه کافی گلبول قرمز سالم تولید نمی‌کند. گلبول‌های قرمز مسئول حمل اکسیژن به سلول‌های بدن هستند. وقتی بدن با کمبود اکسیژن مواجه می‌شود، تغییراتی در بافت‌ها و اندام‌ها از جمله پوست ایجاد می‌شود. زمانی که میزان اکسیژن و جریان خون کاهش یابد، رنگ پوست به خصوص نواحی دور چشم تغییر می‌کند و با تیرگی دور چشم مواجه می‌شوید.
• کم آبی: کم آبی بدن یکی از دلایل کدر و تیره شدن پوست به خصوص دور چشم است. زمانی که در طول روز آب کمی نوشیده باشید، سیاهی دور چشم بیش از پیش خود را نشان می‌دهد.
• سبک زندگی: عوامل دیگری مانند استرس، استفاده بیش از حد از وسایل دیجیتال و مصرف بیش از حد الکل و سیگار کشیدن می‌توانند باعث سیاهی زیر چشم شوند.

درمان سیاهی دور چشم

در حال حاضر سیاهی دور چشم به یکی از مشکلات زیبایی برای افراد تبدیل شده است و به دنبال راهی برای درمان آن هستند. در این بخش راه‌هایی را برای درمان تیرگی دور چشم معرفی می‌کنیم که شامل درمان خانگی و طبیعی و شیمیایی است. توصیه می‌شود ابتدا درمان‌هایی خانگی و سنتی را امتحان کنید. در صورتی که نتیجه نگرفتید، سپس به پزشک متخصص مراجعه کنید تا روش‌های درمانی پیشنهاد دهد.

کرم‌های موضعی

کرم های سفید کننده به کاهش هایپرپیگمانتاسیون ناشی از نور خورشید کمک می‌کنند. این کرم‌ها شامل هیدروکینون و ترتینوئین است. توصیه می‌شود برای درمان سیاهی دور چشم، هریک از این داروها را حداقل 3 ماه مصرف کنید تا نتیجه دلخواه مشاهده شود. هرگز این کرم‌ها را خودسر و بدون نسخه پزشک مصرف نکنید. بسیاری از کرم‌های روشن کننده پوست بدون نسخه حاوی مواد خطرناکی مانند جیوه هستند که می‌تواند به مرور زمان عوارض جانبی جدی ایجاد کند.

اسید کوجیک و آزلائیک

اسید کوجیک و آزلائیک دو اسید طبیعی هستند که به دلیل خواص روشن‌کنندگی و ضد لک، در محصولات مراقبت از پوست به ویژه برای درمان لک‌ها و تیرگی‌های دور چشم به کار می‌روند. این دو اسید با مکانیسم‌های مختلفی عمل کرده و نتایج قابل توجهی در بهبود ظاهر پوست دارند.

اسید کوجیک ترکیبی طبیعی است که از قارچ‌ها استخراج می‌شود. این اسید با مهار آنزیم تیروزیناز، که مسئول تولید ملانین (رنگدانه پوست) است، عمل می‌کند. در نتیجه، تولید ملانین کاهش یافته و لک‌ها و تیرگی‌های پوستی کمرنگ‌تر می‌شوند.

اسید آزلائیک یک اسید چرب طبیعی است که در غلاتی مانند جو و گندم یافت می‌شود. این اسید علاوه بر خواص روشن‌کنندگی، دارای خاصیت ضد باکتریایی و ضد التهابی نیز هست. این ماده برای پوست‌های حساس قابل استفاده است و حساسیت خاصی ایجاد نمی‌کند.

نکته! هر دو محصول معرفی شده مناسب انواع پوست‌ها است. با این حال توصیه می‌شود قبل از مصرف هر یک از آن‌ها با پزشک مشورت کنید و به طور خودسر از کرم، تونر یا سرم حاوی اسیدها استفاده نکنید.

آربوتین

آربوتین یک ماده طبیعی است که از گیاهان مختلفی مانند توت‌فرنگی، گلابی و گیاه بیربری استخراج می‌شود. این ماده به دلیل خواص روشن‌کنندگی و ضد لک، در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست، به ویژه کرم‌های دور چشم، استفاده می‌شود. آربوتین با مهار آنزیم تیروزیناز عمل می‌کند. این آنزیم مسئول تولید ملانین (رنگدانه پوست) است. با مهار این آنزیم، تولید ملانین کاهش یافته و در نتیجه لک‌ها و تیرگی‌های پوستی، از جمله سیاهی دور چشم، کمرنگ‌تر می‌شوند.

ویتامین C

یک کارآزمایی بالینی در سال 2009 یک محصول حاوی 10 درصد ویتامین C را به مدت 6 ماه برای درمان سیاهی زیر چشم آزمایش کرد. پس از 6 ماه مصرف متوجه شدند که این ویتامین ضخامت پوست زیر چشم را افزایش داده و میزان سیاهی دور چشم را کاهش می‌دهد. محققان  اعلام کردند که ویتامین C تولید کلاژن را تحریک می‌کند. کلاژن پروتئینی است که پوست را روشن و درخشان می‌کند.

لایه برداری شیمیایی

لایه برداری شیمیایی یکی از روش‌های درمانی برای رفع سیاهی دور چشم است. در این روش، از محلول‌های اسیدی ملایم استفاده می‌شود تا لایه‌های بیرونی پوست مرده را از بین ببرند و به رشد سلول‌های جدید پوست کمک کنند. این کار باعث تحریک تولید کلاژن می‌شود. هرچه کلاژن بیشتری تولید شود، پوست ناحیه دور چشم، محکم و درخشان‌تر می‌شود. همچنین گاهی سیاهی دور چشم به دلیل افزایش تولید ملانین (رنگدانه پوست) اتفاق می‌افتد. لایه برداری شیمیایی با حذف سلول‌های حاوی ملانین، به کاهش هیپرپیگمانتاسیون و روشن شدن پوست کمک می‌کند.

نکته! لایه برداری شیمیایی باید توسط پزشک متخصص انجام شود. هرگز این کار را در سالن‌های زیبایی انجام ندهید.

لیزر درمانی

لیزر درمانی یک درمان موثر برای رفع سیاهی دور چشم است. در این روش با تابش اشعه لیزر، تولید کلاژن تحریک می‌شود. تولید کلاژن به روشن‌تر شدن پوست و کاهش تیرگی دور چشم کمک می‌کند. البته لیزر درمانی محدود به تحریک کلاژن نیست و به کاهش ملانین پوست نیز کمک می‌کند. اشعه لیزر رنگ لک‌های حاصل از ملانین را هم کاهش می‌دهد تا سیاهی اطراف چشم برطرف شود.

تزریق فیلر

یکی از بهترین روش های درمانی برای از بین بردن تیرگی چشم‌ها تزریق فیلر است که با کشیدگی در زیر پوست و پر کردن رنگدانه‌های پوستی، فرم بهتر و روشنی بیشتر را ایجاد می‌کند. فیلرها در واقع مواد پرکننده‌ای هستند که سازگار با پوست هستند. جنس اکثر فیلرها پلاسمای غنی از پلاکت یا ژل اسید هیالورونیک است. توصیه می‌شود تزریق فیلر را نزد پزشک متخصص انجام دهید و هرگز به سالن‌های زیبایی اعتماد نکنید.

خواب کافی

خواب کافی و باکیفیت به کاهش و جلوگیری از سیاهی دور چشم کمک می‌کنند. به همین خاطر توصیه می‌شود ساعت خواب منظمی داشته باشید و روزانه حداقل 6 ساعت بخوابید. همچنین بالا بردن سر روی بالش‌های اضافی ممکن است به کاهش سیاهی و تورم دور چشم کمک کند.

ماسک خیار

طبق تحقیقاتی که در سال  2013 انجام شد، استفاده از برش‌های خیار روی چشم‌ها خستگی و تورم را کاهش می‌دهد. خیار حاوی آب، اسید فولیک و ویتامین c زیادی است که هر سه به کاهش سیاهی دور چشم کمک می‌کنند. همچنین اگر خیار در محل خنکی قرار گرفته باشد، مانند کمپرس سرد عمل کرده و التهاب زیر چشم را کمتر می‌کند.

جالی است بدانید که خیار تولید آنزیمی به نام تیروزیناز را کنترل می‌کند. اما کنترل این آنزیم چه تاثیری در درمان سیاهی دور چشم دارد؟ تیروزیناز باعث می‌شود بدن شما ملانین بیشتری تولید کند. ملانین رنگ‌دانه پوست است که هنگام تابش نور خورشید عمل می‌کند و باعث ایجاد کک و مک هم می‌شود.

کمپرس آب سرد

یکی از دلایل اصلی سیاهی دور چشم، گشاد شدن رگ‌های خونی در این ناحیه است. وقتی کمپرس سرد را روی پوست اطراف چشم قرار می‌دهیم، رگ‌های خونی منقبض شده و در نتیجه تورم و سیاهی کاهش می‌یابد. همچنین التهاب اطراف چشم باعث افزایش تولید رنگدانه پوست و سیاهی دور چشم می‌شود. بنابراین کمپرس سرد به کاهش التهاب کمک کرده و در نتیجه پوست روشن‌تر می‌شود. برای کمپرس سرد می‌توانید از یک پارچه حوله‌ای مرطوب یا تکه‌های یخ در کیسه یا پارچه استفاده کنید.

کافئین

مصرف محلول و کرم‌های حاوی کافئین تاثیر بسیار زیادی در درمان سیاهی دور چشم دارد. کافئین دارای خواص آنتی اکسیدانی است و گردش خون را در اطراف چشم تحریک می‌کند. همچنین کافئین مویرگ‌های موجود زیر چشم را منقبض می‌کند و تیرگی ایجاد شده را از بین می‌برد. البته اگه تیرگی دور چشم به دلیل سن، ژنتیک یا نور ایجاد شده باشد، مصرف کافئین تاثیری بر رفع آن ندارد. برای استفاده از خواص کافئین می‌توانید از سرم، محلول و کرم کافئین استفاده کنید. البته روش دیگری هم برای استفاده از کافئین وجود دارد. می‌توانید چای کیسه‌ای سیاه یا سبز مصرف شده را پس از خنک شدن زیر چشم خود قرار دهید. تا از خواص کمپرس سرد و کافئین به طور همزمان استفاده کنید.

فیشیال

فیشیال دور چشم یکی از روش‌های درمانی محبوب برای کاهش تیرگی و بهبود ظاهر پوست اطراف چشم است. این روش با ترکیبی از تکنیک‌ها و محصولات تخصصی، به جوان‌سازی و شادابی پوست این ناحیه کمک می‌کند. فیشیال با پاکسازی عمیق پوست، آلودگی‌ها، سلول‌های مرده و چربی‌های اضافی را از بین می‌برد و به پوست اجازه می‌دهد تا بهتر تنفس کند. ماساژ‌هایی که در طول فیشیال انجام می‌شود، به افزایش گردش خون در ناحیه زیر چشم کمک می‌کند و در نتیجه به کاهش سیاهی و پف زیر چشم کمک می‌کند. همچنین برخی از محصولات استفاده شده در فیشیال، حاوی ترکیباتی هستند که به تحریک تولید کلاژن کمک می‌کنند. کلاژن به پوست استحکام و خاصیت ارتجاعی می‌دهد و به درمان سیاهی دور چشم کمک می‌کند.

روش های طب سنتی برای بهبود تیرگی و گودی زیر چشم

نظر اطبا سنتی برای رفع گودی و تیرگی زیر چشم  این است که قبل از هر گونه درمان موضعی باید یک سری اصلاحات و پاکسازی‌های داخلی  صورت گیرد که به ترتیب به آن‌ها اشاره می‌کنیم و سپس سراغ درمان‌های موضعی و خانگی برویم:

اصلاح گوارش

در صورت داشتن یبوست حتماً آن را برطرف نمایید، چون جهت رفع تیرگی و گودی زیر چشم بسیار حائز اهمیت است که دفع درستی داشته باشید. همچنین هر گونه اختلال در هضم و مشکلات مرتبط منجر به تیرگی پوست می‌گردد.

اصلاح مزاج

یکی از علل سیاهی، تیرگی و گودی زیر چشم ناشی از غلبه و تجمع سوداست که همان مزاج سرد و خشک است.

درمان این سوء مزاج باید تحت نظر پزشک متخصص طب سنتی انجام شود.

اصلاح تغذیه

افرادی که مزاج سرد و خشک دارند، بیشتر از غذاهای گرم و تر استفاده کنند.

از مصرف مواد غذایی سوداوی مثل چای، پنیر، برنج، بادمجان؛ عدس و … پرهیز کنند یا آن ها تا حد امکان محدود سازند و در مقابل از عسل، شیره انگور و آب ولرم در حد متعادل مصرف نمایند.

افرادی که مزاج گرم و خشک دارند، باید از خوردن غذاهایی که طبع گرم مانند فلفل، ادویه و غذاهای تند دارند، پرهیز کنند.

تنظیم خواب

کم خوابی باعث خشکی، افزایش کبودی زیر چشم و کاهش جریان خون در آن می‌شود، پس بین 6 تا 8 ساعت خواب شبانه داشته باشید.

 بهترین زمان خواب از منظر طب سنتی زمانی است که خورشید در آسمان حضور ندارد و در اوج شب قرار داریم.

درمان بیماری‌های زمینه‌ای

برخی از تیرگی‌ها و گودی‌ها به دلیل ابتلا به بیماری (کم خونی، اختلالات تیروئیدی، آلرژی و …) ایجاد  می‌شوند که باید درمان شوند.

تدابیر و درمان‌های موضعی

شیر

برای این کار می‌توانید گلوله‌های پنبه ای را به شیر آغشته کرده در یک ظرف بچینید و در فریزر قرار دهید

و روزی دوبار از این گلوله‌های پنبه‌ای استفاده کنید و به زیر چشم و اطراف چشم بمالید و آن را دور انداخته و بعد از حدود نیم ساعت یا یک ساعت می‌توانید صورتتان را بشویید.

اگر این کار را به مدت یک ماه و روزی دوبار انجام دهید، شاهد تغییرات محسوسی در رفع چروک، گودی و تیرگی زیر چشمتان خواهید بود.

بابونه

مالیدن روغن بابونه به اطراف چشم

بخور دادن بابونه و رساندن بخار به نواحی دور چشم

تی بگ‌های بابونه را می‌توان کمی جوشاند و روی چشم‌ها قرار داد.

این کار باید هر روز انجام شود و هر بار حدوداً 20 دقیقه یا بیشتر بابونه را روی چشم و نواحی اطراف آن قرار داد.

روغن بادام شیرین

روغن بادام شیرین، خصوصاً در افرادی که کبودی به دلیل خشکی و لاغری است، کاربرد بیشتری دارد.

این روغن تقریباً برای همه مزاج‌ها قابل استفاده است البته کسانی که مزاج گرم دارند باید کمی احتیاط کنند و زیاده‌روی نکنند.

اما برای افرادی که مزاج سرد و خشک دارند و دچار گودی و تیرگی زیر چشم شده‌اند، گزینه عالی است.

این افراد می‌توانند روغن بادام شیرین را درون بینی بچکانند که به دلیل عروق زیادی که در مخاط بینی وجود دارد این روغن به سرعت جذب شده و در سر و گردن و زیر پوست پخش می‌شود.

یا این روغن را  از بینی و گوشه چشم به سمت خارج زیر چشم به آرامی ماساژ دهید. با این کار رطوبتی به پوست می‌رسد که به راحتی از بین نمی رود

پیشگیری از تیرگی دور چشم

سیاهی دور چشم مانند سایر بیماری‌های دیگر خطرناک نیست که روش‌های مختلفی برای پیشگیری از آن وجود داشته باشد.  با این حال با انجام کارهای زیر می‌توان از بروز تیرگی دور چشم پیشگیری کرد.

• خواب کافی
• کاهش استرس
• استفاده از عینک آفتابی محافظ در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV)
• استفاده از کرم ضد آفتاب دور چشم
• ترک سیگار
• کاهش مصرف الکل

 

نتیجه‌گیری

سیاهی دور چشم مشکلی است که در برخی از افراد به دلایل ژنتیکی ایجاد می‌شود؛ اما در بیشتر موارد می‌توان با اقدامات ساده‌ای به بهبود آن کمک کرد. یکی از مؤثرترین راه‌ها، بهبود کیفیت و میزان خواب است. علاوه بر این، استفاده از کمپرس سرد یا کیسه‌های چای بر روی چشم‌ها به کاهش التهاب و روشن شدن ناحیه زیر چشم کمک می‌کند. مصرف مواد غذایی سرشار از آهن و ویتامین C نیز می‌تواند در کاهش کم‌خونی و بهبود وضعیت پوست اطراف چشم مؤثر باشد. در نهایت، برای موارد شدیدتر، مشاوره با پزشک و استفاده از کرم‌های مخصوص یا درمان‌های کلینیکی راه حل مناسبی است.

 

سوالات متداول

1. علت سیاهی زیر چشم چیست؟

کمخونی، ژنتیک، سن، درماتیت، خواب کم، آلرژی و... از دلایل ایجاد سیاهی زیر چشم است.

2. چگونه تیرگی دور چشم را درمان کنیم؟

خواب کافی، ماسک خیار، کمپرس سرد، مصرف ویتامین c، لیزر درمانی، تزریق فیلر ، استفاده از مواد آرایشی و... از راه‌های رفع تیرگی دور چشم هستند.

3. چه زمانی برای سیاهی دور چشم به پزشک مراجعه کنیم؟

زمانی که از درمان‌های خانگی استفاده کردید، اما نتیجه مطلوب را به دست نیاوردید، به پزشک مراجعه کنید تا با توجه به شرایط شما، درمان‌های تخصصی را معرفی کند.